WZBM Lasoń str4pop

większe możliwości działania transnarodowych grup przestępczych, karteli narkotykowych, grup terrorystycznych;

zmiany w środowisku naturalnym, który ch efektem sa globalne problemy ekologiczne w postaci efektu cieplarnianego, zaniku warstwy ozonowej czy ginięcia gatunków:

wzrost społecznych napięć wewnątrz państw, które zagrażają ich spójności i stabilności, ale także

środowisku międzynarodowemu;

spory terytorialne, konflikty' etniczne i religijne:

migracje międzynarodowe.

2. Spor)' i konflikty międzynarodowe oraz ich konsekwencje.

!. Podstawowe pojęcia.

Podstawą sporu jest sprzeczność interesów. Oznacza to taki stan stosunków między partnerami na arenie międzynarodowej, który dowodzi braku możliwości pogodzenia interesów obu stron.

Spory polityczne mają miejsce w sytuacji, gdy brakuje reguł prawnych, na podstawie których można by rozstrzygnąć dany problem międzynarodowy. Spory polityczne dotyczą zwykle żywotnych interesów państwa i występują wówczas, gdy państwa dążąc do osiągnięcia określonych celów politycznych, uzasadniają swe stanowisko, powołując się na argumenty pozaprawne, np. gospodarcze, historyczne.

Spór prawny oznacza sytuację, w której strony opierają swoją argumentację na istniejących normach prawa międzynarodowego.

Ponadto wyodrębnia się spor)' według następujących kryteriów:

-    kryterium przedmiot sporu - wyodrębnia się spory odnoszące się do zaistnienia pewnego faktu, dotyczące danego

terytorium lub określonych osób;

kryterium kompetencyjne - wyodrębnia się spory, które ze swej istot)' mogą zostać rozstrzygnięte w drodze

kontaktów i ustaleń o charakterze międzynarodowym (np. spory' dotyczące podziału wód terytorialnych), oraz spory,

których rozwiązanie leży wyłącznie w gestii wewnętrznych organów państwa (np. spory dotyczące kwestii przestrzegania podstawowych praw i wolności);

kryterium skutki sporów - wyodrębnia się spory zwykłe, niezagrażające utrzymaniu międzynarodowego pokoju i

bezpieczeństwa oraz spory kwalifikowane, które stanowią już takie zagrożenie lub których dalsze trwanie może stanowić zagrożenie dla międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa;

-    kryterium przestrzennego - spory międzynarodowe dzieli się na lokalne, regionalne oraz uniwersalne (globalne);

kryterium organizacji środowiska międzynarodowego - spory dzieli się na wewmątrz-blokowe (prowadzone w

ramach danego sojuszu polityczno-militarnego), peryferyjne (toczone poza obszarem tychże sojuszy) i międzyblokowe (ich stronami pozostają wrogie wobec siebie grupy państw').

Spory międzynarodowe mogą przyjąć najostrzejszą formę: groźbę użycia sił)' lub już dokonanego starcia militarnego.

Akcje konfliktowe, które przybrały- ostateczny kształt w postaci użycia siły nazywane są konfliktami zbrojnymi. Obliczono, że w ciągu ostatnich ponad 3600 lat rozegrało się ponad 14800 konfliktów zbrojnych, a pochłonęły one

ponad 3.6 mld ofiar. Według raportu S1PRJ z 1986 roku (Międzynarodowy Instytut Badań nad Pokojem w Sztokholmie) w okresie od 3600 roku p.n.e. do 1960 roku pokój panował jedynie przez 292 lata.

Konflikt międzynarodowy: powstaje w wyniku zderzenie się sprzecznych interesów' stron, które uświadamiają sobie taki stan rzeczy' ima to odzwierciedlenie w ich zachowaniach, postępowaniach i działaniach.

konflikty werbalne akcje konfliktowe

Umiędzynarodowienie konfliktu wew-nętrznego poprzez: