w jaki sposób muzyka wpływa na twoje samopoczucie

Psychologia i życie, wydanie nowe, Gerrig, Zimbardo, Warszawa 2006.pdf - Adobe Reader

Plik Edycja Widok Okno Pomoc

60

/³⁶⁵1 (-) (t)

125%    ▼

B 0    <S>

Narzędzia

Komentarz

W jaki sposób muzyka wpływa na twoje samopoczucie?

“f

i?

vi

	-M Ife 0	Joel Gonclron
N	:;.5, .	Nortlicar.tem Uniwjrsity

r~‘

■'lii

V4f>

! •••' .•••••" ' •

Won.i

płcs>t«|)iycri«a

p

starz

dni tiaiirópricknfriihi 35Uji{CO c'o .zarnlm*

iplorów

Rycina 3.25 Przekażnictwo synaptyczne

Potenrjnl czynnorcirw/ w wronie prosy-naptycznym sprinte. że nouroprzekaźnlkl są uwalniano do szczeliny synaptycznej. Po przejściu przez szczelinę stymulują receptory osadzone iv błonie komórkowej neuronu postsynnptyczncgo. W jednej /<o-

morce mogą występować liczne neony przekaźniki.

Rasłj';' ■$!>•{«

ta*

:ię

U)

>ię

ści

cli

sy.

lic

ps

M-

:h.

•in

na

<o

ch

lia

uznana za ncuroprzckażiiik. musi spełniać szereg kryteriów. Musi być produkowana w presynapiycznych kolb-kach synaptycznych i uwalniana, gdy potencjał czynnościowy osiąga punki końcowy. Jej obecność w szczelinie synaptycznej musi wywoływać biologiczny reakcję w błonie postsynapiycznej. Gdy nie dochodzi do uwolnienia, reakcja nie może się pojawić. Aby zaprezentować wpływ różnych neuroprzekażników na regulację zachowania, omówimy zestaw, który odgrywa ważną rolę w codziennym funkcjonowaniu mózgu. Ta krótka prezentacja pozwoli także zrozumieć, dlaczego czasami przekażnictwo neuronalne nie dochodzi do skutku.

Acetylocholina

Acetylocholinę znajdujemy zarówno w ośrodkowym, jak i w obwodowym układzie nerwowym. Zaburzenia pamięci u pacjentów cierpiących na chorobę Alzheimera -wyniszczającą chorobę, którą stwierdza się coraz częściej u osób w starszym wieku - zdają się wynikać z uszkodzeń neuronów wydzielających acetylocholinę. Acetylocholina działa również na połączenia pomiędzy nerwami i mięśnia-

11,69x8,32 cale <

$

SWc

iw?

Przypuśćmy, że josleś w kinie i oglądasz komedię. Prawdopodobnie podkład muzyczny stanowi optymistyczna i żywa ¹ muzyka, taka, jaką mógłbyś określić jako „wesołą". W drugim kinie dramatowi towarzyszy „smutna" muzyka. Horror, grany w trzecim kinie, ma której zadaniom jest budowa-ri<‘ nastroju.‘grozy; Czy muzyka rzeczy-, wiście wpływa na omocjo? Naukowcy zajęli się mózgiem, aby udzielić odpowiedzi na to pytanie.

Jak zobaczymy w rpzdz. 12, zgromadzono wiole danych no temat związków między stanem mózgu i doświadczanymi emocjami Uzyskane wyniki dostarczają kontekstu dla analizy wpływu muzyki na mózg. Na przykład wiadomo, że przyjemne i nieprzyjemne obrazki wywołują odmienne wzorce aktywizacji mózgu (Oai/idson i in., 2000). Gdy ktoś ogląda przyjemno obrazy, jego mózg przejawia względnie silniejsze pobudzenie w korze przedczolowej (przednia r.xo'V-1gotów czo!o\vych) lewej półkuli;

nieprzyjemne bodźce wywołują relatywnie słabszą aktywność w tyni samych obszarach prawej półkuli. Czy muzyka wywołuje analogiczny wzorzec pobudzenia?: Aby udzielić odpowiedzi na to pytanie, naukowcy dokonali pomiaru EEG u studentów słuchających przyjemnej (wesołej czy radosnej) oraz nieprzyjemnej (budzącej, lęk lub smutek) muzyki (Schmidt i Trainor, 2001). Słuchane fragmenty muzyczne wywołały taką samą asymetrię w aktywności mózgu, jaką stwierdzano dla innego rodzaju bodźców. Uzyskane wyniki sugerują, że np. wesoła muzyka sprawia, Iż kłoś czuje się szczęśliwy, gdyż angażuje ona te same obszary mózgu co inne doświadczenia wywołujące wesoły nastrój.

Jakie jednak elementy muzyki sprawiają, że jest ona oceniana jako wesoła lub smutną? Ważny czynnik stanowi tempo. Ogólnie mówiąc, szybsza muzyka jest przez ludzi odbierana jako weselsza niż muzyka powolna. Aby określić, jak mózg reaguje na różnice w tempie, naukowcy dokonali pomiaru EEG w trakcie słuchania muzyki przez studentów. Słuchano fragmenty muzyczne byty względnie szybkie lub względnie powolne (Tsnrigi in., 2001). Ponownie stwierdzono asymetrię w aktywności mózgu. Podobnie jak w omówionych wcześniej badaniach, „weselsze" tempo wywołało względnie silniejsze pobudzenie w lewej korze czołowej, podczas gdy „smutne" tempo wywołało relatywnie silniejsze pobudzenie po prawej stronie mózgu.

Przyjrzyjmy się jeszcze jednemu aspektowi związku emocji z muzyką. Czy

kiedykolwiek słuchałeś muzyki lak przyjemnej, ze aż dostałeś „dreszczy"?

. Aby .zbadać to zjawisko, naukowcy poprosili studentów o przyniesienie do laboratorium nagrań, które wywołu- . ją u nich taki efekt (Biood i Zatorre, 2001). W czasie, gdy studenci slu-: chali swoich ulubionych oraz obojętnych fragmentów muzycznych, badacze dokonywali pomiaru pobudzenia fizjologicznego (np. rytmu serca i oddechu) oraz aktywności mózgu (z wy-korzystaniem skanerów PET).' Dane '; fizjologiczne potwierdziły występowanie dreszczy. U studentów zanotowano wzrost tempa akcji serca i oddechu w reakcji na ulubioną muzykę, w porównaniu z sytuacją słuchania muzyki obojętnej. Skanowanie za pomocą Phi wykazało, że towarzyszyła temu ztóększona aktywność mózgu w obszarach sygnalizujących pozytywne pobudzenie emocjonalne im silniejsze dreszcze, tym bardziej te obszary były aktywne. Naukowcy wyjaśniająca-. ozenie uzyskanych danych w następujący sposób: „Muzyka pobudza neu-ronolnc układy nagrody i emocji, te same, o których wiemy, że reagii-ją ;.siXH:yfjcznio no bodźce , o chara-ktcrżęjCpło^aąiyrn, jak pożywienie i seks, oraz te, Móre są sztucznie pobudzane przez narkotyk. Jest to godne uwagi,, gdyż ani muzyka, ani narkotyki nie są niezbędne dla biologicznego przeżycia czy rozmnażania się"

Następnym razem,-gdy muzyka wywoła u' ciebie tak silne wrażeliia, zastanów się, Jak w to zjawisko zaangażowany jest twój mozg.

W.

III

HS

^plb a 13 4>)

16:58

2012-10-10