zakażenia2

gin). Są to icsiy lanie, laiwe do przeprowadzeń i a i szeroko dostępne, dzięki czemu znajdują zastosowanie jako testy przesiewowe.

3.12.1.2. Borelioza (boreliosis)

Borelioza, wywołana przez krętki z gatunku Borretiu bitrgdorferi, została po raz pierwszy opisana w 1975 roku w stanie Connecticut, w mieście Lymc. w związku z tym często określana jest jako choroba z Lymc. Czynnik etiologiczny zidentyfikował w 1982 roku Burgdor-fer. Od tego czasu odnotowuje się rosnącą liczbę przypadków, co związane jest nie tylko z faktycznym wzrostem liczby chorych, lecz takie świadomości lekarzy i pacjentów zagrożenia chorobą oraz ze zwiększeniem czułości testów służących do jej wykrywania. W Polsce największą liczbę nowych zachorowali odnotowuje się w rejonach północno-wschodnich.

W Europie w transmisji bakterii uczestniczą kleszcze, głównie z gatunku lxndes ricinus. Rezerwuarem drobnoustrojów są gryzonie i zwierzęta dziko żyjące.

Chorobę charakteryzują trzy stadia kliniczne. W stadium 1. po 3-32 dniach od ukłucia przez kleszcza, na skórze 60-80% osób rozwija się tzw. rumień wędrujący (erythema migrans). W II stadium choroby, po upływie kilku do kilkunastu tygodni, u 15% chorych dominują objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego, u 8% - objawy ze strony układu krążenia, głównie zaburzenia przewodzenia i(lub) zapalenie mięśnia sercowego. III stadium choroby następuje po upływie miesięcy lub lat. Klinicznie wyróżnia się postać stawową. nerwową i skórną.

Podkreślić należy, że zastosowane leczenie, podobnie jak w przypadku innych chorób wywołanych krętkami z rodziny Spirochaeia-ceae. w tym kiły, przynosi dobre rezultaty i zapobiega dalszemu postępowi choroby.

Doświadczenia związane z boreliozą u kobiet ciężarnych są stosunkowo ubogie. Wiadomo jednak, że płód może zostać zakażony na drodze transmisji przezloźyskowej w okresie krótkotrwałej bakterie-mii u matki.

Istnieją sprzeczne doniesienia dotyczące zwiększonego ryzyka wystąpienia wrodzonych wad serca u dzieci matek zakażonych w okresie ciąży. W badaniach retrospektywnych kobiet ciężarnych z boreliozą stwierdzono natomiast wzrost częstości występowania porodów przedwczesnych, a u noworodków ślepotę i zmiany skórne.

Diagnostyka boreliozy może nastręczać trudności w związku z różnorodnością obrazów klinicznych. W rozpoznaniu klinicznym niezbędne jest stwierdzenie charakterystycznych objawów i wykonanie testów serologicznych (testów immunoenzymatycznych, testu im-

munolluorcsccncji pośredniej) Klub) wykazanie obecności fragmentów genomu bakteryjnego w materiale badanym.

W leczeniu boreliozy u kobiet ciężarnych wykorzystuje się penicylinę. antoksycylinę i cefalosporyny (ceftriakson).

3.12.1.3. Listerioza (listeriosis)

Chorobę wywołują należące do rodzaju Listeria, Gram-dodatnic pałeczki z gatunku L. monocytogenes. Występują one powszechnie w środowisku naturalnym (glebo. woda. ścieki). Są drobnoustrojami chorobotwórczymi dla człowieka i zwierząt. Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową — przez spożycie konlaminowanego tą bakterią mleka lub produktów mlecznych, warzyw albo mięsa. Możliwe jest także zakażenie podczas kontaktów płciowych.

U około 1—5% osób stwierdza się bezobjawowe nosicielstwo - w pochwie, przewodzie pokarmowym, rzadziej w układzie oddechowym.

Listerioza u kobiety ciężarnej ma zwykle przebieg bezobjawowy lub towarzyszą jej niespecyficzne objawy grypopodobne, z umiarkowaną gorączką i biegunką. Niekiedy dochodzi do stanów septycz-nych lub ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek. W przeciwieństwie do przebiegu choroby u osób dorosłych zakażenia noworodków wiążą się z wysoką śmiertelnością (2-50%).

Listerioza wrodzona rozwija się w następstwie przezlożyskowego pasażu drobnoustrojów do płodu drogą wstępującą oraz w trakcie porodu. podczas przejścia przez zakażony kanał rodny. Wyróżnia się postać wczesną i późną listeriozy wrodzonej.

Postać wczesna jest wynikiem zakażenia wewnątrzmacicznego drogą krwionośną lub przez aspirację płynu owodniowego z obecnymi w nim drobnoustrojami. Powikłaniem bywa często poród przedwczesny płodu z objawami posocznicy, zapalenia płuc, licznymi mi-kroropniami, z zajęciem ośrodkowego układu nerwowego oraz zmianami skórnymi w postaci pęcherzyków, rumieni i wybroczyn. Kliniczne objawy choroby u noworodka pojawiają się w ciągu pierwszych dni jego życia. Zakażenie płodu prawdopodobnie może być także przyczyną poronienia lub obumarcia wewnątrzmacicznego.

Postać późną listeriozy wrodzonej rozpoznaje się po upływie 7 dni od porodu. W tych przypadkach płód zostaje zakażony bakteriami znajdującymi się w pochwie rodzącej lub noworodek zostaje zakażony przez matkę, która jest nosicielem L. monocytogenes bez klinicznych objawów choroby. W tej postaci choroby najczęstszym powikłaniem jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i wodogłowie.

W rozpoznawaniu zakażeń L monocytogenes wykorzystuje się badanie mikroskopowe barwionych metodą Grama preparatów z pró-