Łacina strx 79

/ o

Epaminondas tam fuit dissertus, ut ncmo ci Thebanus par esset eloqu-cntia. Socratis rcsponso sic iudlces exarserunt, ut hommcm innoccntissi-mum capitis condcmnarcnt. Vcniet tempus, quo postćri nostri tam apcrta nos ncscire mircntur. Tanta est potcntia veritatis, ut se ipsam sua claritate dcfcndat.

4. Zdania pytające niezależne: Quid puer legit? Unde hostes veniunt? Quo properas? Quem visitatis? zamień na zdania pytające zależne używając wszystkich czasów, jakie można zastosować wprowadzając następujące zdania nadrzędne: magister rogat, magister rogavit.

LECTIO YICESIMA

Ćwiczenia wstępne I

•

Modus vivcndi. Ars amandi. Venia legendi. Operam damus legendo. Stulti saepe ad loqucndum parati sunt, sapientes ad tacendum. Homlnis mens discendo alltur et cogilando. Nihil agendo homines małe agćre discunt. Gutta cavat lapidćm non vi, sed saepe cadendo. Non modo ars diccndi, sed etiam ars tacendi difficillTma est. Errare humanum est. Viverc est cogitarc. Ridcndo dicere verum.

II

De re publlca emendanda. Multi philosóphi de morte contemnenda, dc dolore tolerando scripserunt. Spcs bclli vitandi. Scnatus classis aedificandac consilium ccpit. Caesar ad urbem occupandam contcndit. Dux ipse ad locum vidcndum vcnit.

III

Liber legendus est. Liber nobis legendus est. Ciceronis libri a patre meo legebantur. Itaquc Ciceronis libri mihi quoquc legendi sunt. Lcgendum est. Proficiscendum est. Dc gustibus non est disputandum. Primo bello Punlco Romanis classis aedificanda crat. Cato dicere solebat: „Cetćrum ccnsćo Carlhagmem delendam esse”. Ut desint virćs, tamen est laudanda volunlas.

Dc pućris cducandis (na podstawie M. Fabiusza Kwintyliana¹ Institutio Oratoria)

Puerilis aetas maxfme formanda est, nam simulandi ncscia est et magistris facilllme cedit. Protlnus monendus est puer, ne quid impróbc faciat. Fclicissimus est magister, cuius discipulum laus excltat et gloria iuvat. Hic est alcndus ambltu, hunc honor excitabit.

Danda est tamen omnibus allqua remissio, post remissionem enint plus virium ad discendum pueri habent, neque illos tristcs semper cssc cupio. Modus tamen sit in remissionibus. Nam in pueris cducandis vitanda est omnis scverltas, disciplina vero conservanda.

A lingua Graeca incipiendum est, quia Latinam etiam sine noslro laborc puer discet. Disciplinis quoque Graccis prius institucndus est, unde et nostrac disciplinae fluxerunt. Ncc tamen diu tentum Gracce loquendum aut discendum est, sicut saepe Fit. Mox puero etiam Latine discendum erit. Itaquc cum aequali cura linguam utramque docuerlmus, neutra altćri nocebit.

modus, -im - miara, sposób amo, -arc, -avi, -atum - kochać vcnia, -ae / - łaska, pozwolenie stultus, -a, -um - głupi sapiens, -entis - mądry mens, mentis f - umysł gutta, -ac / - kropla cavo, -arc, -avi, -atum - wydrążać lapis, -idis m - kamień humanus, -a, -um - ludzki emendo, -are, -avi, -atum - naprawiać dolor, -oris m - ból, cierpienie tolero, -arc, -avi, -atum - znosić, wytrzymać

gustus, -us m - smak, upodobanie disputo, -are, -avi, -atum - rozprawiać Pumcus, -a, -um - kartagiński, punicki cetćrum - zresztą

ccnsćo, -crc, -ui , -sum - oceniać, mniemać, sądzić

institutio, -onis / - kształcenie inscribo, -erc, -psi, -ptum - pisać na czym, zatytułować

formo, -arc, -avi, -atum - kształtować, uczyć, ćwiczyć

simulo, -are, -avi, -atum - udawać ncscius, -a, -um - nic wiedzący, niezdolny protlnus - naprzód, natychmiast impróbus, -a, -um - niegodziwy ambltus, -us m - dążenie, ambicja remissio, -onis / - pobłażanie, odpoczynek

disciplina, -ac J' - nauka, karność incipio, -ćrc, eoepi, eoeptum - zaczynać instituo, -ćrc, -ui, -utum - ustawić, kształcić

fio, fićri, factus sum - dziać się, stawać cura, -ae / - troska utcrąue, utraąue, utrumąue - jeden i drugi, obaj

1

Quinlilianus - Marcus Fabius Quintilianus - Kwintylian, pisarz rzymski z I w. n.o., nauczyciel retoryki, autor dzieła Institutio oratoria