0000003

Źródła energii ruchowej w protezach kończyn górnych .    . . 101

Czynne przyrządy chwytne i uchwyty bierne ....    105

Uchwyt stawu nadgarstkowego protezy......... .    108

Protezowy staw łokciowy............ .108

Lej kikutowy protezy................. ....    113

Zawieszenia i układy sterujące.............. .    .    117

Problemy protezowania kończyn górnych w złożonym kalectwie    . . 126

Zaopatrzenie protezowe u dzieci.............. 127

Zasady oceny protez kończyny górnej ....    128

Zaopatrzenie ortotyczne kończyny górnej........ ....    130

Stabilizacja struktur anatomicznych ......    ...    131

Kontrolowana korekcja ortotyczna............ ...    133

Kontrola ruchów przy wybiórczej niedomodze    układu motoryczncyo .    . .    135

Substytucja ortotyczna funkcji ruchowej kończyny górnej........136

IV.    Zaopatrzenie ortotyczne kręgosłupa................139

Budowa i funkcja kręgosłupa...................139

Zaopatrzenie ortotyczne szyjnego odcinka kręgosłupa.........142

Zaopatrzenie ortotyczne piersiowo-lędźwiowego odcinka kręgosłupa .    .    144

Gorsety stabilizujące i odciążające ................145

Stabilizacja i odciążenie lędźwiowego odcinka kręgosłupa    .    .    147

Ortotyczne wspomaganie czynnej korekcji    kręgosłupa........148

V.    Wózki inwalidzkie i pojazdy specjalnie    dostosowane..... .152

VI. Tryb przyznawania zaopatrzenia ortopedycznego...... ....    154

Narząd ruchu, jego struktura i funkcja

Jedną z podstawowych funkcji ustroju ludzkiego jest ruch. Umożliwia on człowiekowi dokonywanie zmian położenia ciała, przemieszczania się w przestrzeni (chód, skoki, podciąganie się na rękach, pływanie itp.), wykonywanie wielu czynności, związanych z zachowaniem ważnych dla życia funkcji biologicznych, z wykonywaną pracą, z dostosowywaniem środowiska do potrzeb człowieka. Realizujący te funkcje złożony układ ruchowy, zwany też narządem ruchu, obejmuje struktury kostne i mięśniowe kręgosłupa oraz kończyn, a więc praktycznie większą część ciała. Wykazuje on wysoki stopień integracji z innymi ważnymi dla życia układami, a w szczególności z ośrodkowym układem nerwowym, sprawującym w tym związku funkcje nadrzędne.

Dlatego też należy rozpatrywać narząd ruchu nie tylko jako wieloczłonowy układ mechaniczny, dysponujący wieloma stopniami swobody ruchów w stawach, lecz jako złożony zespół elementów podpórczych i ruchowych, sterowany, kontrolowany i koordynowany przez ośrodkowy układ nerwowy oraz zależny energetycznie od wydolności układu krążeniowo-oddechowego.

Do wywołania pojedynczego, prostego ruchu konieczne jest współistnienie dwóch sprawnych elementów anatomicznych: mięśnia zdolnego do skurczu pod wpływem impulsu ze strony neuronu ruchowego oraz układu dźwigniowego, przetwarzającego ten skurcz na efektywny ruch.

Najprostszy układ dźwigniowy stanowią dwie kości długie połączone stawem (para kinematyczna). Układ kostno-stawowy składa się z wielu par kinematycznych, tworzących łańcuchy kinematyczne. Poddawane działaniu sił mięśniowych oraz sił zewnętrznych, umożliwiają one podparcie masy ciała w pozycji pionowej, przemieszczanie jej w przestrzeni oraz wykonywanie licznych prostych i złożonych czynności. Układ Kostny tworzy też rusztowanie dla tkanek miękkich, nadaje proporcje i określa kształt ogólny ciała, a ponadto stwarza osłonę ważnym dla życia narządom wewnętrznym.

Tkanka kostna posiada zdolności regeneracyjne, umożliwiające jej zrost i przebudowę strukturalną po przebytych złamaniach oraz zabiegach operacyjnych. Struktura beleczkowa kości może ulegać wzmocnie-

5