0000017

Każdy odruch ma swój ośrodek w odpowiednich odcinkach rdzenia. W odcinkach tych kończą się włókna doprowadzające oraz leżą komórki ruchowe rogów przednich, z których bierze początek droga odprowadzająca. Znajomość umiejsco-wania odcinkowego odruchów głębokich ma istotne znaczenie kliniczne, zwłaszcza dla oceny poziomu uszkodzenia rdzenia kręgowego.

Tabela 2

Umiejscowienie odcinkowe odruchów głębokich

Odruch	Odcinki rdzenia kręgowego
z mięśnia dwugłowego	c5—cG
z mięśnia trójgłowego	CG—C7
z mięśnia ramienno--promienioweyo	C0-C7
kolanowy	Lo—L4
skokowy	Si-S2

Wywołujemy je przez nagłe rozciągnięcie mięśni, stosując bodziec w postaci szybkiego uderzenia młoteczkiem lub (u no worodków i młodszych niemowląt) palcem wskazujący^-' w okolicę przyczepu mięśnia. Należy pamiętać, aby przy ba daniu głowa dziecka pozostawała w ustawieniu symetrycz nym, pozwalającym na wyeliminowanie wpływu odruchó postawy na napięcie mięśniowe, a tym samym na zachowani się odruchów na rozciąganie.

Większość odruchów głębokich istnieje już od urodzenia (odruch z mięśnia dwugłowego, kolanowy i skokowy). Od ruch skokowy w okresie noworodkowym ma charakter kio niczny. Odruchu z mięśnia trójgłowego u noworodka zazwy czaj nie można wywołać. Ma to związek z dużym napięcie mięśni zginaczy przedramienia. Gdy mięśnie te ulegną nie dowladowi, np. przy uszkodzeniu splotu ramiennego, a mię sień trójglowy ramienia pozostanie nie uszkodzony, odruc uzyskuje się łatwo. Odruchowi kolanowemu w pierwszy

półroczu towarzyszy kurcz mięśni przywodzicieli uda strony przeciwnej.

Ogólnie można stwierdzić, że amplituda odruchów głębokich w wieku niemowlęcym jest większa niż u dzieci starszych. Asymetria odruchów, istotny czynnik dla rozpoznawania zespołów połowiczych — piramidowych, jest trudniejsza do oceny u niemowląt niż później ze względu na brak współdziałania z badającym.

Odruchy postawy

Podstawy neurofizjologiczne odruchów postawy omówiono w części dotyczącej postawy ciała. Wszystkie one mają charakter reakcji tonicznych, tj. takich, w których odpowiedź ruchowa utrzymuje się dopóty, dopóki działa bodziec. Znajomość ich odgrywa ważną rolę przy rozpoznawaniu mózgowego porażenia dziecięcego, a także w ocenie stanu i dojrzałości noworodka, pozwala również lepiej zrozumieć wzorzec ruchowy niemowlęcia. Do najważniejszych z punktu widzenia diagnostycznego odruchów należą odruchy foniczne szyjne asymetryczny i symetryczny.

Istota tych odruchów polega na zmianie fonicznego napięcia mięśni kończyn w zależności od ustawienia głowy. Bodźcem wyzwalającym odruchy jest rozciąganie mięśni mostko-wo-obojczykowo-sutkowych.

Ryc. 3. Wyzwolony poprzez spontaniczny zwrot głowy w bok odruch toniczny szyjny asymetryczny u zdrowego niemowlęcia

37