0000035(1)

ułożenia oraz z ataksją. Toteż zaburzenia czucia ułożenia występują w zapaleniach wieloncrwowych lub wielokorzonkowoncrwowych, w wiądzie rdzenia, w zwyrodnieniu powrózkowym rdzenia, w bezładzie dziedzicznym rdzeniowym i móżdżkowym heredoataxia spinalis Friedreichi cł cerebellaris Marie); również w uszkodzeniach kory czuciowej płata ciemieniowego (zakręt środkowy tylny) zaburzenia czucia głębokiego, a więc ułożenia i wibracji, obok zaburzeń czucia bardziej złożonego, jak czucia gnostycznego i stereognostycznego oraz dcrmoleksji, stanowią częsty objaw. Właśnie w ogniskach ciemieniowych korowych może niekiedy zachodzić odosobnione zakłócenie czucia ułożenia lub ruchu.

Czucie s t e r c o g n o s t y c z n e badamy w kładając do ręki choremu, który ma oczy przymknięte, rozmaite przedmioty codziennego użytku, jak np. klucz, ołówek, pudełko itd. Jeśli chodzi o rozpoznawanie wyłącznie kształtu przedmiotu, można w tym celu używać specjalnie zrobionych z drzewa kul, stożków, sześcianów- itd. W rozpoznawaniu zaś przedmiotów codziennego użytku w grę wchodzi nie tylko rozpoznanie kształtu, lecz i materiału, z którego przedmiot jest zrobiony (czucie gno-stycznc).

Niemożność określenia kształtu i wielkości przedmiotów trzymanych w ręce nazywa się stereoanestezją (stereoanesthesis); niepoznawalne przedmiotów trzymanych nazywa się astereognozją (ade-reognosis seu stereoagnosis). Ten ostatni rodzaj zaburzeń czucia złożonego występuje w sposób znamienny wówczas, jeśli inne elementarne składniki czucia powierzchniowego oraz głębokiego (dotyku, ucisku, ruchu, ułożenia, ciepła i zimna) nie są upośledzone w^r takim stopniu, by uniemożliwiały poznanie przedmiotu w ogóle. Astereognozją tow-arzyszy zwykle ogniskom korowym uszkadzającym przede wszystkim środkową trzecią część tylnego zakrętu środkowego, ale również i rozleglejszyni, obejmującym pola 5 i 7. Czucie gnostyczne badamy, polecając choremu z zamkniętymi oczyma rozpoznać palcami, z jakiego materiału zrobiony jest przedmiot (wełna, bawełna, drzewo, żelazo).

Rzadziej uciekamy się do badania czucia oporu oraz wagi. Dzięki czuciu oporu poznajemy, na jakiej podstawie, twardej czy miękkiej. stoimy oraz jaka jest spoistość dotykanych przedmiotów. Czucie oporu badamy, polecając choremu ściskać palcami rurki gumowe o ścianach różnej grubości,■ ale o jednakowym obwodzie zewnętrznym.

C żucie cię ż a r u badamy kładąc na rękę chorego kolejno ciężarki o wadze 70 i 100 g. W wyczuciu wagi w grę wchodzi czucie oporu, jeśli ręka nie jest oparta o nieruchome podłoże, lub też czucie ucisku w przypadku przeciwnym.

Wszystkie te zaburzenia zdarzają się w uszkodzeniach korowych ciemieniowych. Natomiast odosobnione zaburzenia czucia ucisku (uciskatnv skórę ręki chorego palcem swoim, raz mocniej, raz słabiej) zdarza się w sprawach móżdżkowych.

Czucie stereo-gnos tyczne

Czucie

gnostyczne

Stereoanestezja i astereognozją

Czucie oporu

Czucie ciężaru

135