Obecność gruźliczaka podejrzewamy, jeśli objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego występują obok objawów ogniskowych u osoby dotkniętej gruźlicą, np. płuc, nerek, narządów rodnych. Gruźliczaki często są mnogie, nieraz ulegają zwapnieniu.
Kilak rozpoznajemy u chorych z innymi oznakami kiły układu nerwowego lub kity narządowej oraz dodatnimi odczynami serologicznymi we krwi lub w płynie mózgowo-rdzeniowym. Obecność objawów kil\ nie wyłącza, oczywista, możliwości rozwoju nowotworu mózgu niezależnego od kiły. Zresztą kilaki mózgu należą obecnie do wielkich rzadkości.
Zapalenie surowicze opon (meningith serosa, pseudotumor cer0.br}), występujące niekiedy w przebiegu różnych stanów zapalnych w ustroju, zwłaszcza w zapaleniu ucha środkowego (tzw. hydrocephalm oticus) lub jam obocznych nosa, nadto w przewlekłej zakrzcpicy zatok żylnych opony twardej mózgu, znamionuje się dość nagłym wystąpieniem objawów nadciśnienia śródczaszkowego bez jednoczesnych objawów ogniskowych. Ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego jest w tych razach wzmożone, sam płyn jednak nie wykazuje zmian. Na pneumoencefalo-gramach układ komorowy jest na ogół prawidłowy, komory nie są poszerzone, nie ma ich przemieszczenia. Operacyjnie stwierdza się jedynie znaczne skupienie płynu mózgowo-rdzeniowego w przestrzeni podpajcczy-nówkowej nad mózgiem.
Przewlekle zlepne zapalenie pajęczy nów ki mózgu (arachnoiditis adhaesira cerebri chronica cyslica), zwłaszcza u podstawy mózgu, obejmujące zbiornik wielki lub umiejscowienie wokół otworu potylicznego wielkiego, wywołuje zaburzenia w krążeniu płynu mózgowo-rdzeniowego i naśladuje nowotwór móżdżku. Toteż rozpoznanie różnicowe pomiędzy obu tymi stanami chorobowymi jest trudne. Pneumocnce-falogramy wykazują poszerzenie wszystkich komór oraz wodociągu Syl-wiusza bez ich przemieszczenia. Zlepne zapalenie pajęczynówki w okolicy skrzyżowania nerwów wzrokowych (arachnoiditis opto-chiasmatica) pod względem klinicznym przypomina guz w okolicy skrzyżowania. Jednakże na zdjęciach rentgenowskich siodło tureckie jest prawidłowych rozmiarów i nie zmienione lub też nieznacznie tylko zanikło, szyszynka mózgowa, o ile jest widoczna, nic jest przemieszczona, a na pneuinoencefalogramach stwierdza się zarośnięcie zbiornika skrzyżowania oraz zniekształcenie zbiornika między konarowego. Zresztą pomocne mogą być wywiad oraz wyniki badania ogólnego: przebyte chorob\ zakaźne, zapalenie ucha środkowego lub zatok obocznych nosa. stany zapalne opon i mózgu, wreszcie urazy głowy.
U d a r m ó z g o w v, zwłaszcza zakrzcpica tętnic mózgowych oraz tętnicy sz\ jnej wewnętrznej, rzadziej krwotok mózgowy, niejednokrotnie mogą być powodem trudności rozpoznawczych z nowotworem mózgu, zwłaszcza iż obie sprawy chorobowe dotyczą przetle wszystkim chorych
452