0000054

i wodniaka podtwardówkowego są dość różnorodne, przy czym żaden z nich nie jest swoisty dla tego zespołu chorobowego. Do najczęstszych należą: uwypuklenie ciemiączka, rozejście się szwów czaszki, zwłaszcza szwów wieńcowych, wystąpienie tarczy zastoinowej z wybroczynami na dnie oczu. Obok tych zaburzeń, składających się na zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, mogą występować drgawki, sztywność karku, utrata łaknienia, gorączka, wymioty, spadek ciężaru ciała i ogólne zahamowanie rozwoju psychoruchowego dziecka.

Nie rozpoznany i nie leczony krwiak podtwardówkowy, uciskając na szybko rozwijający się mózg dziecka, w krótkim czasie doprowadza do nieodwracalnych zmian o.u.n. pod postacią niedorozwoju umysłowego, mózgowego porażenia dziecięcego, padaczki.

To groźne zaburzenie musi być możliwie szybko rozpoznane i energicznie leczone. Wśród wielu metod służących rozpoznaniu krwiaka i wodniaka podtwardówkowego najważniejsze jest nakłucie przestrzeni podtwardówkowej. Badanie to należy wykonywać we wszystkich uzasadnionych podejrzeniach o ten zespół. Dopiero dalszym postępowaniem jest szczegółowe badanie rentgenowskie i podjęcie leczenia. Konieczność takiego działania uzasadnia obowiązek kierowania do leczenia szpitalnego wszystkich niemowląt, u których istnieją podstawy do podejrzewania o krwiak lub wodniak podtwardówkowy. Szczególną troską należy w tym względzie otoczyć dzieci po przebytym zapaleniu opon mózgowo--rdzeniowych, a także po innych chorobach infekcyjnych, zwłaszcza-jeśli mimo starannego leczenia stan ich pozostaje niezadowalający, a stwierdzone objawy mogą wskazywać na ten zespół.

Leczenie dzieli się na zachowawcze, sprowadzające się do opróżnienia krwiaka na drodze kolejnych nakłuć przestrzeni podtwardówkowej, oraz chirurgiczne, polegające na opróżnie-nieniu krwiaka poprzez otwór trepanacyjny lub też otwarcie płatowe czaszki.

Lektura uzupełniająca

Wocjan J., Żarski SI.: Wskazania do leczenia neurochirurgicznego układu nerwowego u dzieci. W podr. Wybrane zagadnienia z neurologii dziecięcej, pod red. R. Michałowicza.

USZKODZENIE NIEKTÓRYCH NERWÓW RDZENIOWYCH I OBWODOWYCH

Występujące w wieku dziecięcym uszkodzenia nerwów rdzeniowych i obowodowych w większości mają charakter czynnościowy, bez znaczniejszych zaburzeń anatomicznych. Zdarzają się jednak również uszkodzenia z przerwaniem łączności włókien nerwowych. Wszystkie one wymagają starannego leczenia ze względu na możliwość długotrwałych zaburzeń czynności ruchowych i wtórnych zniekształceń.

OKOŁOPORODOWE USZKODZENIE SPLOTU RAMIENNEGO (LAESIO PLEXUS BRACHIALIS)

Powstaje ono zazwyczaj w następstwie przedłużającego się porodu ze szczególnie długim okresem rodzenia się barku, a także stosowania pomocy ręcznej lub kleszczy, i wywołane jest uciskiem na okolicę barku, nadmiernym bocznym zgięciem głowy lub zbyt silnym pociąganiem za rączkę płodu.

Częstość występowania tego rodzaju porażeń jako urazów porodowych szacowana jest na 0,74—1% wszystkich porodów. Najczęściej uszkodzenie dotyczy korzeni C5—Cg, stanowiących górną część splotu. Uszkodzenie obejmujące wszystkie korzenie splotu ramiennego (C5—Thj) występuje czterokrotnie rzadziej. Najrzadziej, bo w ok. Vr> wszystkich przypadków, występuje uszkodzenie dolnych korzeni splotu ramiennego (C₈—Thj).

Przy uszkodzeniu górnej części splotu dochodzi do porażenia lub niedowładu zespołu mięśni stawów ramiennego i łokciowego. Ramię dziecka zwisa bezwładnie wzdłuż tułowia. Przy wywoływaniu odruchu Moro nie stwierdza się odwiedzenia kończyny górnej po stronie uszkodzenia. Poza ruchami palców innych czynności mięśni nie obserwuje się. Odruch z mięśnia dwugłowego zanika (str. 36).

Przy uszkodzeniu dolnej części splotu ramiennego upośledzona zostaje głównie czynność palców i ręki. Zanika odruch chwytny, kciuk ustawia się w przywiedzeniu. Stwierdza się zaburzenia czucia w obrębie ręki i przedniej strony przedramienia. Zaburzeniom tym może towarzyszyć uszkodzenie włókien przywspółczulnych z ośrodka rzęskowo-rdzeniowego, które biegną poprzez korzenie C₈—Thi. Wywołane tym zaburzenie, nazywane zespołem Homera, polega na zwężeniu

111