0000059

/

Ryc. 81. Zawieszenie sterujące protezy przedramienia.

W ten sposób linka przesuwająca się przez osłonkę Bowdena pociąga dżwigienkę końcówki chwytnej protezy i powoduje jej rozwarcie. Dzięki osłonce Bowdena możemy rozewrzeć końcówkę chwytną, niezależnie od tego czy staw łokciowy jest wyprostowany, czy też zgięty. Nie zmienia się bowiem długość osłonki umocowanej w stałym punkcie ramienia i przedramienia, a tym samym długość linki znajdującej się w osłonce. Przemieszczeniu ulega jedynie jeden z przyczepów linki, powodując pociąganie ruchomej dżwigienki ręki protezowej lub haka. Linka, przesuwając się w osłonce, w każdym przypadku odbywa tę samą drogę.

W przypadku amputacji obustronnej pętlę pachową zamieniamy na zawieszenie protezy i punkt przyczepu linki, podobnie jak po stronie przeciwnej. Taśmy szelkowe po skrzyżowaniu na grzbiecie końcami górnymi przewijają się ponad oboma barkami i przyczepiają się z przodu do narożników górnych krawędzi nakładek ramienia. Końce dolne wykorzystywane są jako miejsca zaczepu linek sterujących.

Bardzo krótki kikut przedramienia może mieć zbyt mało siły zgięcio-wej, koniecznej do uniesienia protezy. Dlatego źródło siły otwierającej końcówkę chwytną protezy możemy wykorzystać również do wspomożenia zgięcia w stawie łokciowym kikuta wraz z protezą. W tym wypadku, pozostawiając taki sam układ zawieszenia, rozdzielamy osłonkę Bowdena na dwie części na wysokości stawu łokciowego jryc. 82). Jedną jej część zamocowujemy na ramieniu, drugą natomiast na leju protezy. Obie te części schodzą się w zgiętej pozycji łokcia i oddalają od siebie przy wyprostowaniu kończyny w stawie łokciowym. W tej sytuacji linka sterująca wyciągana z bliższej części osłonki zaczyna 2ginać kikut wraz z protezą aż do momentu zetknięcia się obu części osłonki. Od tej chwili linka zaczyna rozwierać końcówkę chwytną. Przy tym układzie sterowania droga przesuwu linki jest większa, a zatem dla jej uzyskania konieczny jest zarówno ruch wysunięcia ramienia po stronie amputowanej, jak i barku po stronie zdrowej. W amputacjach obustronnych ten układ sterowania jest trudny do opanowania.

Dlatego w tych przypadkach można stosować protezy z ręką sterowaną bioelektrycznie (ryc. 83), które nie wymagają żadnych zawieszeń szelkowych, a jedynie osadzenia lejów na bliższej nasadzie ramienia (typ Munster). Źródłem energii ruchowej protezy jest bateria elektryczna umieszczona wewnątrz leja lub na zewnątrz w przypadku długich kikutów. Funkcje sterujące spełnia układ elektroniczny pobudzany przez słabe bioprądy, powstające nad kurczącymi się wybiórczo grupami mięśni prostowników lub zginaczy. Jest to więc sterowanie najbardziej zbliżone do fizjologicznego, kontynuowane za pomocą tych samych impulsów koordynujących ruchy chwytne w ręce normalnej. Oczywiście funkcja ręki protezowej sterowanej bioelektrycznie jest prymitywnym uproszczeniem możliwości i precyzji ruchów ręki ludzkiej. Siła zwierania i rozwierania palców ręki bioelektrycznej jest proporcjonalna do wielkości impulsu sterującego, pochodzącego z kurczącej się grupy mięśni. Niewielka bezwładność układu elektromechanicznego ręki pozwala na prawie równo-

Ryc. 83. Bioelektryczny układ sterowania protezą: 1 — silnik elektryczny, 2 — blok elektroniczny sterowania ruchem palców ręki protezowej, 3 — akumulator, 4 — ładowarka 220/12 V, 5 — elektrody wzmacniające potencjały elektryczne (a — mięśni zginaczy, b — mięśni prostowników).

119