0000063

JAN HAFTEK

CZY ISTNIEJĄ RÓŻNICE PATOLOGICZNE I PATOMECHANICZNE MIĘDZY DYSKOPATIA A SPONDYLOZĄ SZYJNĄ

Z Kliniki Neurochirurgii WAM w Łodzi Kierownik: prof. dr hab. n. med. J. Haitek

W naszym kraju przyjął się podział kliniczno-radiologiczny na „dyskopatię” i „spondylozę". Pod tym pierwszym określeniem rozumie się proces chorobowy ograniczony do jednej lub dwóch przestrzeni międzykręgowych, podczas gdy mówiąc o „spondylozie" ma się na myśli uogólniony proces zwyrodnieniowy, obejmujący cały kręgosłup szyjny, bardzo często skojarzony z podobnymi zmianami w innych odcinkach kręgosłupa, przede wszystkim w odcinku lędźwiowym.

Rzeczywiście, gdy przegląda się materiał kliniczny, rzucają się w oczy przypadki, które od początku choroby mają przebieg klinicznie powiedziałbym złośliwy: niezależnie od zmian radiologicznych, jakie się w takich przypadkach obserwuje. Zarówno leczenie zachowawcze, jak i operacyjne jest mało skuteczne, przynosi przejściowe poprawy. Choroba doprowadza wreszcie — mimo wysiłków samego chorego i leczącego zespołu — do niepomyślnego zejścia. I na odwrót, są przypadki stanowiące na szczęście ogromną większość, które mają przebieg łagodny. I znowu niezależnie od zaawansowania zmian radiologicznych chorzy ci reagują skutecznie na leczenie zachowawcze i chirurgiczne, dożywając późnej starości.

Powstaje jednak pytanie, czy z punktu widzenia mechanizmów patologicznych i patomechanicznych istnieją istotne różnice w tych dwóch grupach zespołów klinicznych? Czy mamy do czynienia z tym samym procesem chorobowym, spostrzeganym w klinice w różnym okresie jego rozwoju i zaawansowania, czy też różne zespoły kliniczne uwarunkowane są różną patologią?

Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta i chyba nie może być w obecnym stanie wiedzy jednoznaczna. W odcinku szyjnym kręgosłupa istnieje tak ogromne bogactwo struktur anatomicznych, spełniających tak różnorodne funkcje i tak bardzo wzajemnie ze sobą powiązanych pod względem czynności, że wszelka zbyt rygorystyczna kwalifikacja jest zarówno niemożliwa, jak i ryzykowna. Tym niemniej istnieje konieczność bardziej ścisłego uszeregowania pojęć w omawianym problemie i ustalenia w związku z tym odpowiedniego mianow-nictwa.

U podstawy wszystkich objawów klinicznych i radiologicznych z całym ich ogromnym bogactwem i różnorodnością leży, w omawianym przez nas zagadnieniu, proces zwyrodnieniowy, toczący się w przestrzeni międzytrzonowej. Proces ten charakteryzuje się powoli postępującym przebiegiem, doprowadzającym w pierwszej kolejności do zmian w strukturze jądra miażdżystego, które, tracąc swoje pierwotne cechy, zaczyna odgrywać rolę czynnika patologicznego, działającego wielokierunkowo:

1. Jako tkanka zwyrodniała, utraciwszy cechy sprężyste, podlega patologicz-