0000087(4)

Ponieważ większość postaci bólów głowy została już omówiona przy opisie poszczególnych jednostek chorobowych, ograniczę się tutaj jedynie do krótkiej wzmianki o mniej znanych postaciach bólów głowy.

Ból głowy po nakłuciu lędźwiowym. Towarzyszą mu często nudności i wymioty; utrzymywać się może od kilku dni do kilku tygodni. Wzmaga się podczas siadania i stania. Szczególnie źle znoszą nak.ucie lędźwiowe chorzy na stwardnienie rozsiane, natomiast dobrze znoszą chorzy na kiłę mózgu i opon. Ból głowy występujący po nakłuciu lędźwiowym tłumaczą niektórzy spadkiem ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego wskutek sączenia się płynu do przestrzeni nadtwardówkowej przez kanał wkłucia igły; inni autorzy sądzą natomiast, żc. przyczyną takiego bólu głowy jest rozszerzenie tętnic wcwnątrzczaszkowych wskutek spadku ciśnienia oraz wskutek rozciągnięcia się twardówki w pobliżu dużych zatok żylnych.

Ból głowy po znieczuleniu lędźwiowym posiada wszystkie znamiona bólu głowy po nakłuciu lędźwiowym, chociaż może być zależny od samego znieczulenia; często występują wówczas poważniejsze powikłania ze strony układu nerwowego, jak porażenie nerwów ruchowych oczu, porażenie zwieraczy, a nawet poprzeczne porażenie rdzenia.

Aliquorrlioea spontanca. Jest to zespół objawów, wśród których przeważa ból głowy typu ortostatyczncgo. Ból głowy znika lub zmniejsza się w pozycji leżącej, natomiast nasila się znacznie w postawie stojącej. Występuje sztywność karku bez innych objawów oponowych, oraz zwolnienie tętna. Dołączają się wymioty. Stwierdza się niskie ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego; płyn bywa zażólcony i zawiera nieco więcej komórek niż normalnie. Powstać może na skutek zmian chorobowych w splotach naczyniastych, doprowadzających do zmniejszenia lub zniesienia wydzielania płynu mózgowo-rdzeniowego.

Histaminowy ból głowy (Hortona). Jest to jednostronny ból głowy, obejmujący jedną połowę głowy, zwłaszcza oko, skroń, twarz i kark. Przebiega ze łzawieniem oka, zatkaniem przewodu nosowego lub z obfitym wydzielaniem z nosa po stronie bólu. Często zjawia się lub wzmaga się w nocy. Trwa od godziny do kilku godzin. Powstaje wskutek rozszerzenia i rozciągnięcia tętnic naczyniówki i twardówki mózgu, znika natomiast po podniesieniu się ciśnienia śródezaszkowego, np. po uciśnięciu żył szyjnych, powraca zaś po zwolnieniu ucisku. Podobny mechanizm zachodzi w bólu głowy, który powstał wskutek zadziałania środkami rozszerzającymi naczynia, jak obcogatunkowe białko, tlenek węgla lub azotynamil.

Ból głowy i twarzy autonomiczny. Jest to rzadka postać przypominająca symptomatologię histaminowego bólu głowy.

Naczynioruchowy ból głowy (cephalae.a vasomotoria). Idzie tu o osoby zc szczególnie pobudliwym układem roślinnym, zwłaszcza naczyniorucho-wym, a więc osoby zc skłonnością do zmienności tętna, z zaczerwienie-

487