0000072

Ryc. 103. Orteza stabilizująca szyjny i piersiowy odcinek kręgosłupa (typ Florida).

zespołów bólowych szyjnego odcinka kręgosłupa (ryc. 103). Dzięki możliwości pionowego przesuwania wsporników oraz regulowania ustawienia głowy kołnierze te wywierają również działanie odciążające przez silniejsze podparcie żuchwy i potylicy albo zwiększenie lub zmniejszenie lordozy.

Bardziej precyzyjne stosowanie wyciągu osiowego można uzyskać przez zastosowanie kołnierzy pneumatycznych, urządzeń bloczkowych oraz elektronicznych, w których siłę wyciągu możemy dawkować dowolnie.

Widzimy więc na przykładach, że używane często w zleceniach określenie „kołnierz ortopedyczny" jest pojęciem bardzo ogólnym, nie precyzującym zadań, jakie powinien spełniać zamawiany przedmiot ortopedyczny.

Zaopatrzenie ortotyczne piersiowo-lędźwiowego odcinka kręgosłupa

Każda konstrukcja ortotyczna, której zadaniem jest stabilizacja lub odciążenie piersiowo-lędźwiowego odcinka kręgosłupa, może wywierać swe działanie jedynie w sposób pośredni. Miejscem bowiem przyłożenia sił zewnętrznych, wywieranych przez te konstrukcje, jest nie kręgosłup, lecz powierzchnia ciała w obrębie klatki piersiowej, ścian mięśniowych jamy brzusznej oraz mięśni otaczających miednicę.

Powszechnie stosowane są różnorodne konstrukcje sztywne, zbudowane z taśm lub prętów metalowych, laminatów żywicznych oraz tworzyw termoplastycznych. Prócz nich stosowane są konstrukcje półsztywne, wykonane z płótna wzmacnianego taśmami metalowymi oraz z tkanin elastycznych. Efektywność ich działania zależy od materiałów użytych do budowy ortezy oraz od dokładności dopasowania konstrukcji do powierzchni ciała. Punkty przyłożenia, kierunki działania oraz wielkość sił dobierane są w zależności od konkretnego celu działania konstrukcji, z uwzględnieniem lokalizacji zmian oraz miejscowej wrażliwości powłok skórnych na ucisk.

Sztywne konstrukcje stosowane w obrębie tułowia nazywamy gorsetami lub ortezami. Działanie ich polega na biernym wspomaganiu stabilizacji, odciążaniu struktur nośnych oraz mięśni, a także kontrolowaniu zakresu ruchów. Przykładem tego typu zaopatrzenia jest orteza szkieletowa (ryc. 104). wykonana z taśm lub prętów metalowych. Składa się ona z kosza biodrowego, stabilizującego całą konstrukcję miednicy, oraz ze wsporników i podpasek, zakończonych pelotkami w okolicy dołków podobojczykowych. Cała konstrukcja szkieletowa tworzy dwie symetryczne połówki, połączone z tyłu zawiasem lub taśmami sprężystymi i spinane z przodu dwoma łącznikami metalowymi (górnym i dolnym) lub skórzanymi. Posiada również niski fartuszek sznurowany, uciskający lekko powłoki brzuszne.

Stabilizację i odciążenie struktur kręgosłupa uzyskujemy tu dzięki dobremu dopasowaniu konstrukcji obejmującej tułów i wpływającej na podwyższenie ciśnienia hydrostatycznego w jamie brzusznej. Z biome-chanicznego punktu widzenia już samo to ciśnienie jest ważnym czynnikiem stabilizującym kręgosłup i odciążającym jego mięśnie.

Z zaopatrzenia tego korzystamy w przebiegu leczenia w wybranych przypadkach urazowych i patologicznych złamań kompresyjnych piersiowego i lędźwiowego odcinka kręgosłupa oraz innych jego schorzeń, jak gruźlica, zapalenia infekcyjne itp., a także w niektórych stanach niestabilności strukturalnej (wady rozwojowe kręgosłupa, stany poopera-

Ryc. 104. Orteza stabilizująca odcinek piersiowo-lędżwiowy kręgosłupa, tzw. szkieletowa.

Ryc. 105. Orteza odciążająca piersiowo-lędżwiowy odcinek kręgosłupa, tzw. doniczkowa.

10 Zaopatrzenie ortopedyczne 145