015 7

3.3.    Formula iloici pieniądza w obiegu

, S-K+Z-B

l^/p~ V J

gdzie:

I_v — ilość pieniądza,

S — suma cen towarów i usług,

K — kredyty,

Z — zobowiązania,

B — obrót bezgotówkowy,

V — szybkość obiegu pieniądza.

3.4.    Ilościowa teoria pieniądza

Podstawowy przedmiot sporów w teorii ekonomii:

1.    ilość pieniądza,

2.    granice emisji.

Dwa główne nurty:

a)    szkoła bankowa (ceny decydują o ilości pieniądza),

b)    szkoła obiegowa (pieniądz wchłaniany jest do obiegu w zależności od stopy dyskontowej).

Irving Fisher (1867-1942) — sformułowanie teorii ilościowej: równanie wymienne:

P■ T = M- VI : T.

_r MV T

gdzie:

P — ogólny poziom cen,

T — masa sprzedawanych towarów i usług,

M — ilość pieniądza,

V —' szybkość obiegu.

Założenie:

— w krótkim okresie V i T są wielkościami stałymi, a więc M musi określać poziom cen.

Była to teoria popytu na pieniądz, którego ilość jest uzależniona od ogólnego poziomu cen. Przy uwzględnieniu pieniądza bezgotówkowego formula przyjmuje postać:

PT=MV+M'V.

gdzie:

M'V

obrót bezgotówkowy.

Krytyka teorii Hotelowej

Udowodniono, że:

. wzrost ilości pieniądza był konsekwencją wzrostu cen, a nie odwrotnie;

. teoria ilościowa zakładała, ze cała masa pieniądza znajduje się w obiegu (pominięcie oszczędności).

3.5. System bankowy

Kluczowe pojęcia:

•    rezerwa,

. depozyt pieniężny,

. stopa rezerw,

. pośrednik finansowy,

bilateralne, () multilateralne,

. bank komercyjny,

•    system clearingowy — rozliczenia <

•    bank centralny (funkcje)

bank    bank

banków    państwa

(kontrola podaży pieniądza, finansowanie deficytu budżetowego),

baza monetarna (suma pieniędzy pozabankowych plus ilość pieniędzy w systemie bankowym), mnożnik kreacji pieniądza

SM = m- B_m SM

m =

gdzie:

m

SM

mnożnik kreacji, podaż pieniądza, baza monetarna;

27