015 (24)

3.3.    Formula iloici pieniądza w obiegu

, S-K+Z-B

l^f,*~ v- /

gdzie:

/_p — ilość pieniądza,

S — suma cen towarów i usług,

K — kredyty,

Z — zobowiązania,

B — obrót bezgotówkowy,

V — szybkość obiegu pieniądza.

3.4.    Ilościowa teoria pieniądza

Podstawowy przedmiot sporów w teorii ekonomii:

1.    ilość pieniądza,

2.    granice emisji.

Dwa główne nurty:

a)    szkoła bankowa (ceny decydują o ilości pieniądza),

b)    szkoła obiegowa (pieniądz wchłaniany jest do obiegu w zależności od stopy dyskontowej).

Irving Fisher (1867-1942) — sformułowanie teorii ilościowej: równanie wymienne:

P T-M VI : T,

M V

P =-

T

gdzie:

P — ogólny poziom cen,

T — masa sprzedawanych towarów i usług,

M — ilość pieniądza,

V —• szybkość obiegu.

Założenie:

— w krótkim okresie V i T są wielkościami stałymi, a więc M musi określać poziom cen.

Była to teoria popytu na pieniądz, którego ilość jest uzależniona od ogólnego poziomu cen. Przy uwzględnieniu pieniądza bezgotówkowego formuła przyjmuje postać:

P T=M■ V+M'-V,

gdzie:

M' V — obrót bezgotówkowy.

Krytyka teorii Hotelowej

Udowodniono, że:

. wzrost ilości pieniądza był konsekwencją wzrostu cen, a nie odwrotnie;

• teoria ilościowa zakładała, ze cała masa pieniądza znajduje się w obiegu (pominięcie oszczędności).

3.5. System bankowy

Kluczowe pojęcia:

• rezerwa,

. depozyt pieniężny,

stopa rezerw, pośrednik finansowy, bank komercyjny, system clearingowy — rozliczenia bank centralny (funkcje)

bilateralne, () multilateralne,

bank    bank __ (kontrola podaży pieniądza,

banków    państwa    finansowanie deficytu budżetowego),

. baza monetarna (suma pieniędzy pozabankowych plus ilość pieniędzy w systemie bankowym),

. mnożnik kreacji pieniądza

SM = m B_m SM

gdzie:

m — mnożnik kreacji, S M — podaż pieniądza, B_m — baza monetarna;

27