0257

Władza ustawodawcza

miennego (staggered electioti). Jeszcze inne rozwiązanie odnajdziemy w Austrii, gdzie kadencja senatora pokrywa się z kadencją wybierającego go parlamentu krajowego, która jest w poszczególnych landach zróżnicowana. Zdaniem niektórych autorów oznacza to, że austriacka Rada Federalna jest organem bezkadencyjnym. Podobną sytuację napotykamy w Kanadzie, gdzie senatorowie mianowani są przez gubernatora generalnego na wniosek premierów rządów krajowych. Są jednak także i kraje, w których rotacja nie występuje, mimo że kadencja izby wyższej nie pokrywa się z kadencją izby niższej (Argentyna, Meksyk, Słowenia).

Po piąte, kadencja izby wyższej jest na ogól stała, co oznacza, że decyzja o przedterminowym rozwiązaniu parlamentu (tam, gdzie rozwiązanie takie jest dopuszczalne) odnosi się tylko do izby niższej. Są jednak kraje, w których rozwiązanie parlamentu dotyczy obu izb (Belgia, Polska). O ile w Belgii istnienie Senatu jest dodatkową i nader ważną gwarancją reprezentacji interesów wspólnot etnicznych, o tyle w Polsce może pojawić i pojawia się pytanie o sens istnienia drugiej izby.

Po szóste, w przeciwieństwie do izb niższych, pochodzących z bezpośrednich i powszechnych wyborów, członkowie izb wyższych zyskują swój mandat różnymi drogami. Znajduje tu zastosowanie kilka rozwiązań. Pierwszym z nich są wybory powszechne. Wariant ten przyjęto m.in. w USA, Filipinach, Włoszech, Japonii, Brazylii, Argentynie, Hiszpanii, Polsce i Rumunii. Na ogół stosowany jest większościowy system wyborczy, choć napotkać można wybory proporcjonalne (Filipiny, Rumunia, Włochy do 1994 r.) lub systemy mieszane. Z tą ostatnią sytuacją mamy do czynienia we Włoszech po reformie wyborczej z 1994 r.; w jej wyniku 3/4 składu Senatu (232 deputowanych) pochodzi z wyborów większościowych, a 1/4 (83 senatorów) -z proporcjonalnych (referenda w sprawie przejścia całkowicie na system większościowy, zorganizowane w 1999 i 2000 r., nie przyniosły wiążącego rozstrzygnięcia z powodu nieosiągnięcia wymaganej frekwencji). Również w Japonii 100 deputowanych do Izby Radców (Sangi-In) wybieranych jest w okręgach jednomandatowych, natomiast 152 - z list partyjnych w okręgach wielomandatowych. W niektórych państwach członkowie izb wyższych uzyskują swój mandat drogą wyborów pośrednich. Dzieje się tak we Francji, gdzie senatorów wybierają kolegia elektorskie, w Austrii, gdzie wyboru do Bundesrat dokonują parlamenty krajowe, w Holandii, gdzie członkowie Pierwszej Izby (Erste Kamer) wybierani są przez rady prowincji, oraz w Rosji, gdzie w skład Rady Federacji wchodzi po jednym przedstawicielu władzy ustawodawczej i wykonawczej każdego z 89 podmiotów federacji.

Rzadziej stosowana jest natomiast metoda mieszana, która oznacza przyjęcie kilku na raz sposobów uzyskania miejsca w izbie wyższej. We Włoszech prócz deputo-

253