0259

diogramów można uwidocznić na ekranie przystosowanego do tego celu oscyloskopu katodowego (wektokardiografia). W ten sposób otrzymany wektokardiogram (plaski) nie zawiera w zasadzie więcej informacji o czynności serca niż klasyczne elektro-kardiogramy z odprowadzeniami kończynowymi. Wektor elektryczny serca zmienia swoje położenie nie tylko w płaszczyźnie trójkąta Einthovena. Wektor ten zmienia swoje położenie w przestrzeni trójwymiarowej, koniec wektora zakreśla złożoną krzywą trójwymiarową — wektokardiogram przestrzenny. Rycina 13.166 przedstawia uproszczony rzut tej krzywej na płaszczyznę Einthovena, to jest frontalną.

Przy odpowiednim rozmieszczeniu elektrod można także otrzymać rzut przestrzennej krzywej wektokardiograficznej na płaszczyznę horyzontalną, jak i sagitalną. Dopiero te trzy krzywe płaskie dają wyobrażenie o przestrzennym obrazie wektokardiogra-ficznym. Z charakteru pętli P, pętli zespołu QRS oraz pętli T można uzyskać cenne informacje diagnostyczne. W rutynowej pracy klinicznej dominuje jednak klasyczna elektro-kardiograft a.

Pomimo wielu braków i niejasności dotyczących teorii elektrycznej czynności serca, elektrokardiografia w oparciu o bogaty materiał doświadczalny znalazła niezastąpione miejsce wśród metod diagnostycznych. Niemniej rozważania teoretyczne wskazywały kierunek ulepszania tej cennej metody.

Andrzej Pilawski

14. BIOFIZYKA UKŁADU ODDECHOWEGO

Zadaniem układu oddechowego jest zapewnienie organizmowi wymiany gazowej, zaopatrzyć go w tlen, a uwolnić od CO._;. Na układ oddechowy' ssaków składają się narządy oddechowe: płuca i drogi oddechowe. Budowa anatomiczna oraz funkcje fizjologiczne tych narządów powinny być czytelnikowi znane. Zadaniem naszym jest zapoznanie się z mechanizmem wentylacji płuc, czyli mechanizmem wypełniania i opróżniania płuc, z pracą jaka się z tym procesem wiąże oraz z fizycznymi podstawami wymiany gazów oddechowych między płucami a krwią.

14.1.    Mechanizm wentylacji płuc

14.1.1.    Rola ciśnień wewnątrzopłucnowego i śródpęcherzykowcgo

Ruch powietrza do płuc podczas wdechu oraz z płuc podczas wydechu jest spowodowany zmienną różnicą ciśnień między powietrzem atmosferycznym a płucami. Jak powstaje ta różnica ciśnień? Pęcherzyki płucne są oplecione sprężystymi włókienkami białkowymi, między innymi kolagenowymi, które nadają tkance opłucnej pewne właściwości sprężyste. Siły sprężystości usiłują zmniejszyć objętość płuc, dlatego w otwartej klatce piersiowej płuca są skurczone, zapadnięte. W zamkniętej klatce piersiowej płuca wypełniają ją całkowicie, dzieje się tak za przyczyną różnicy ciśnień istniejącej między płucami a przestrzenią ophicnową. Ciśnienie powietrza w pęcherzykach płucnych, czyli ciśnienie śródpęche-rzykowe p_p, jest większe od ciśnienia wewnątrzopłucnowego p_op, panującego