028(1)

28

Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca & stanach niedokrwienia mięśnia sercowego

Choroba niedokrwienna serca jest to stan uszkodzenia mięśnia sercowego wywołany zaburzeniem równowagi między zapotrzebowaniem serca na tlen i związki energetyczne a dostarczeniem tych substancji z krwią przepływającą przez naczynia wieńcowe. Choroba ta więc jest następstwem niedostatecznego zaopatrzenia mięśnia sercowego w tlen i substancje energetyczne, wywołanego różnorodnymi czynnikami patogenetycznymi. U ludzi w około 90% przypadków przyczyną choroby niedokrwiennej serca, określanej wówczas nazwą choroby wieńcowej, jest organiczne zwężenie światła tętnic wieńcowych spowodowane miażdżycą. Rzadziej przyczyną choroby niedokrwiennej są skurcze naczyń wieńcowych, (to tzw. odmiana Prinzmetala choroby niedokrwiennej serca) tłumaczone zwiększoną biosyntezą tromboksanu A2 lub leukotrienów. Wymienione eikozanoidy kurczą bowiem silnie naczynia wieńcowe.

Choroba niedokrwienna (a może właściwiej jest mówić: stan niedokrwienia/niedotlenienia mięśnia sercowego) serca rzadko występuje u psów, co częściowo wynikać może z intensywnie rozwiniętej sieci naczyń krwionośnych obocznych w nasierdziu. Jeżeli u psa dojdzie do tworzenia się zakrzepów w krążeniu wieńcowym, można mieć pewność, że w całym organizmie toczy się proces chorobowy związany z formowaniem się zakrzepów. U psów choroba niedokrwienna serca, może być wynikiem takich chorób serca jak endokardioza zastawek, podzastawkowe zwężenie aorty, zwężenie ujścia tętnicy płucnej jak i być związana z chorobami pozasercowymi. Mogą to być zaburzenia hematologiczne (zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, niedokrwistość hemolityczna) zapalenie naczyń, posocznica, choroby płuc (zapalenie płuc, zator w krążeniu płucnym, przerzuty nowotworów, krwotoki), zapalenie trzustki, choroby nerek i zaburzenia hormonalne (nadczynność, niedoczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc). Ważną chorobą w przebiegu której należy się spodziewać występowania stanów niedokrwienia mięśnia sercowego do kardiomiopatia przerotowa.

Zmiany miażdżycowe w krążeniu wieńcowym oraz martwicę mięśnia sercowego (zawał) opisano u psów z niedoczynnością tarczycy, w trakcie której doszło do hipercholesterolemii i hiperlipidemii. Nadmierny poziom katecholamin będący wynikiem wstrząsu, niedociśnienia czy chorób ośrodkowego układu nerwowego, może doprowadzić do nagłego skurczu naczyń w krążeniu wieńcowym, a co za tym idzie do niedokrwienia mięśnia sercowego.

Cele farmakoterapii choroby niedokrwiennej serca

1.    Zmniejszenie obciążenia serca przez zmniejszenie oporu naczyń obwodowych:

•    rozszerzenie naczyń żylnych —> zmniejszenie obciążenia wstępnego serca; to ma kluczowe znaczenie w terapii ostrego niedokrwienia mięśnia sercowego

•    rozszerzenie tętnic —► obciążenia następczego;

2.    Zmniejszenie zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen poprzez bezpośrednie zmniejszenie jego pracy: stosowanie leków działających inotropowo ujemnie, czyli (3-adrenolityków lub leków blokujących kanały wapniowe.

3.    Zwiększenie zaopatrzenia w mięśnia sercowego w tlen poprzez zwiększenie przepływu wieńcowego: stosowanie leków rozszerzających naczynia wieńcowe.

Pierwsze dwa mechanizmy prowadzą do ograniczenia zużycia tlenu wskutek zmniejszenia aktywności procesów metabolicznych w mięśniu sercowym.

W zależności od obrazu klinicznego leki stosowane w terapii choroby niedokrwiennej serca dzielimy na takie, które stosuje się:

1.    w objawach ostrych, napadowych (czyli leki stosowane doraźnie): nitrogliceryna

2.    stosowane długotrwale - profilaktycznie i terapeutycznie; do leków tych należą:

■    azotyny i azotany o przedłużonym działaniu (Sustonit forte; Nitroglicerinum prolongatum, Sorbonit prolongatum)

■    pochodne sydnoniminy

■    leki (3-adrenolityczne

■    leki blokujące kanały wapniowe

Farmakologia układu krążenia, oprać. Tomasz Maślanka, KFiT, WMW, UWM w Olsztynie