034 4

kostem, a w ostateczności olejem maszynowym. Przy rozwiercaniu stopów aluminiowych stosuje się terpentynę lub naftę. Żeliwo rozwierca się na sucho lub zwilża się narzędzie emulsją mydlaną.

Kamienie szlifierskie będące najbardziej uniwersalnym narzędziem skrawającym różnią się między sobą kształtem, wielkością i ziarnistością. Podczas pracy kamień zwilża się olejem, aby szlifowanie było efektywniejsze i żeby zapobiec wbijaniu się obcego materiału między ziarna. W razie zanieczyszczenia kamień można oczyścić rozpuszczalnikiem, po czym ponownie zwilża się go olejem. Ze względu na kruchość, z kamieniami trzeba postępować ostrożnie i nie rzucać ich.

Tarcza szlifierska jest szczególnym rodzajem kamienia szlifierskiego. Łatwo ją złamać przez uderzenie lub silny nacisk, np. przez zbytnie naciśnięcie

Rys. 3.15. Gwintowniki i pokrętło

nakrętki wrzeciona szlifierki. Podczas szlifowania trzeba mieć zawsze okulary ochronne. Unika się zbytniego dociskania przedmiotu obrabianego do tarczy, aby nie dopuścić do przegrzania i zniszczenia przedmiotu. Z tego też względu podczas szlifowania część obrabianą wkłada się co chwilę do wody.

Gwintowniki (rys. 3.15) są narzędziami służącymi do nacinania gwintów wewnętrznych, a narzynkami (rys. 3.16) wykonuje się gwinty zewnętrzne. Do gwintowania gwintowniki umieszcza się w odpowiednich

Rys. 3.16. Narzynki

uchwytach. Szczęki uchwytu są regulowane i mogą być zaciśnięte na tylnej, nie pracującej końcówce gwintownika, mającej przekrój kwadratowy.

Narzędzie wprowadza się do otworu prostopadle, obracając je równo i spokojnie obiema rękami. Podczas pracy do otworu wpuszcza się nieco smaru. Przy gwintowaniu stali i metali kolorowych należy używać oleju lnianego, pokostu, oleju maszynowego lub emulsji mydlanej. Dla stopów aluminiowych stosuje się naftę lub terpentynę. Żeliwo smaruje się naftą lub gwintuje się na sucho. Po wykonaniu każdych dwóch obrotów trzeba cofnąć gwintownik o około 1/4 obrotu i doprowadzić smar. Do każdego gwintu używa się kolejno trzech gwintowników: zgrubnego (nr 1), pośredniego (nr 2) i wykańczającego (nr 3). Ponadto istnieją specjalne gwintowniki do otworów nieprzelotowych.

Narzynki (rys. 3.16) nacinają gwint na trzpieniach i rurach. Podczas operacji umieszczone są w gwintownicy. Nacinanie gwintu przebiega podobnie do gwintowania gwintownikami. Trzpień gwintowany jest sfazowany na końcu, aby ułatwić wprowadzenie narzynki. Po każdych dwóch pełnych

34