048(1) 2

5. OPRACOWANIE RYSUNKU SUROWEGO ODLEWU

Rysunek surowego odlewu stanowi powtórzenie rysunku wykonawczego przedmiotu po naniesieniu wszelkich zmian wynikających z analizy technologiczności konstrukcji oraz z przyjętej technologii odlewania, a więc: pochyleń i zbieżności odlewniczych, naddatków na obróbkę skrawaniem, naddatków technologicznych itp. Rysunek surowego odlewu stanowi podstawę odbioru odlewów pod względem wymiarów, kształtu oraz wymagań specjalnych, jak: twardość powierzchni odlewu, wytrzymałość tworzywa itp.

Poniżej zostaną podane podstawowe zasady i wielkości przyjmowane przy opracowaniu rysunku surowego odlewu w zasadzie dla wszystkich omówionych technologii. Pozostałe informacje zamieszczono w rozdziałach dotyczących poszczególnych technologii. Rysunek surowego odlewu powinien zawierać następujące elementy:

-    dane rozpoznawcze,

-    materiał odlewu,

-    miarę skurczową,

-    klasę dokładności odlewu (wg PN),

-    powierzchnię podziału formy,

-    podstawy obróbkowe,

-    naddatki na obróbkę (wg PN),

-    naddatki technologiczne, w tym wypełnienia otworów, żebra skurczowe, nad-lewki do uchwycenia przedmiotu podczas obróbki itp.,

-    pochylenie ścian,

-    promienie zaokrągleń,

'- układ wlewowy i nadlewy (czasem pomija się),

-    dopuszczalne odchyłki wymiarowe dla tych powierzchni nieobrabianych, dla których odchyłki te odbiegają od normy,

-    dane dotyczące specjalnych wymagań (np. chropowatości powierzchni, twardości, obróbki cieplnej, szczelności itp.).

5.1. OZNACZENIA NA RYSUNKU SUROWEGO ODLEWU

W tablicy 19, w lewej kolumnie, zestawiono oznaczenia stosowane w przypadku wykonywania rysunku surowego odlewu na kalce technicznej, tj. w przypadku wykonywania dokumentacji I i II kategorii. Prawa kolumna obejmuje oznaczenia stosowane na odbitce światłoczułej rysunku wykonawczego przedmiotu, tj. dla dokumentacji III kategorii lub dla rysunku koncepcji rozwiązania technologicznego.

I

Oznaczenia te omówimy kolejno. :

Powierzchnię podziału formy odlewniczej oznacza się jako ślad przecięcia z płaszczyzną rysunku:

-    czarną linią punktową (kreska-kropka) na kalce technicznej,

-    niebieską linią punktową (kreska-kropka) ńa odbitce światłoczułej.

Końce linii poza obrysem rysunku surowego odlewu oraz jej załamania oznacza

się krzyżykami. Ponadto na jednym końcu zaznaczamy, która część odlewu znajduje się w górnej, a która w dolnej części formy. Wynika to z konieczności naniesienia różnych wielkości naddatków na obróbkę odlewu na górnych i dolnych powierzchniach.

Dolną i górną część odlewu zaznaczamy odpowiednio literami D (dół) i G (góra), umieszczonymi bezpośrednio pod i nad linią określającą powierzchnię podziału formy. Gdy odlew jest formowany w trzech skrzynkach, tzn. gdy występują dwie powierzchnie podziału formy, oznaczamy je odpowiednio literami D (dół) i S (środek) dla dolnej powierzchni podziału oraz S (środek) i G (góra) dla górnej powierzchni podziału formy.

Na rysunku surowego odlewu wykonanym na kalce technicznej rysujemy linią grubą ciągłą obrys odlewu przed obróbką, a więc razem z naddatkami na obróbkę.

W ten obrys wrysowujemy linią dwupunktową (kreska-dwie kropki-kreska) obrys odlewu po obróbce skrawaniem, a więc rysunek wykonawczy gotowego przedmiotu. Odległość między tymi liniami, tj. wielkość naddatku na obróbkę, wymiarujemy. Gdy odlew jest pokazany w przekroju, a chcemy wyraźnie podkreślić wielkość naddatków na obróbkę, odległość między liniami określającymi obrys gotowego wyrobu i surowego odlewu zaskreskowuje się podwójnie gęsto w porównaniu z pozostałą powierzchnią przekroju (prawa strona tabl. 19, poz. 2, kolumna a).

Na odbitce rysunku wykonawczego naddatki na obróbkę skrawaniem można oznaczyć dwoma sposobami:

-    przez dopisanie z lewej strony znaku obróbki czerwonym ołówkiem liczby określającej wielkość naddatku w mm (tabl. 19 poz. 2, kolumna b, lewa strona),

-    przez dodatkowe wykreślenie czerwonym ołówkiem obrysu surowego odlewu na powierzchniach, na których dodajemy naddatek na obróbkę i zakreskowanie naddatku 4 - Materiały do projektowania

i