058 9

58

2. Dermatologia

Najczęściej spotykane zmiany w obrębie piytki paznokciowej.

Zmiany w obrębie płytki paznokciowej mogą być nabyte albo wrodzone. Istnieje wiele czynników, które mają wpływ na wzrost paznokcia. Przyczyną tych zmian mogą być niedotlenienie, niedobór minerałów lub żelaza, ogólne niedożywienie, kontakt z chemikaliami i wilgocią, stałe podrażnianie macierzy. Do tego dochodzi możliwość zakażenia grzybami lub bakteriami. Zmiany w obrębie paznokci powinny być postrzegane jako skutek określonej choroby lub działania chorobotwórczych czynników zewnętrznych (chemikalia, urazy, grzybice). Należy rozróżniać także urazy macierzy paznokcia i łożyska.

Najczęstsze zmiany w obrębie paznokcia to: zaklęśnięcie, przerost, oddzielanie się i łamliwość płytki paznokciowej oraz bruzdowanie paznokcia. Przyczyny mogą być rozmaite, począwszy od zaburzeń przemiany materii przez zakażenia i podrażnienia, aż po choroby ogólnoustrojowe.

Zaklęśnięcie płytki paznokciowej: paznokcie są cienkie i łamliwe, płytka paznokciowa talerzykowato wklęśnięta. Stan ten może być spowodowany niedoborem żelaza, zaburzeniami krążenia, a także działaniem chemikaliów. Towarzyszy temu wyprysk na palcach i dłoniach.

Jeżeli zmiany w obrębie paznokcia spowodowane są zaburzeniami w przemianie materii, płytka paznokciowa nie błyszczy się, jest krucha, ulega zgrubieniu i zniekształceniu. Częściowo są to zmiany wrodzone (np. zaburzenia rogowacenia), częściowo zaś przyczyną są inne choroby (np. płuc). Zmiany tego rodzaju mogą pojawić się również przy wyprysku i grzybicach.

Przerost płytki paznokciowej: paznokcie mają szpo-nowaty kształt i często są przebarwione. Stan taki powodowany jest przeważnie urazami mechanicznymi (zbyt ciasne obuwie) i zaburzeniami krążeniowymi, np. choroby żył. Paznokcie takie rosną powoli, są zgrubiałe i nadzwyczaj twarde. Częściej zmiany te występują na paznokciach u nóg niż u rąk ze względu na szkodliwe działanie zbyt ciasnego obuwia.

Oddzielanie się płytki paznokciowej (onycholy-

s/s): rozpoczyna się na drugim jej brzegu. Płytka paznokciowa oddziela się od łożyska, często na skutek zakażenia (Pseudomonas aeruginosa, grzybice). Częstą przyczyną takich zmian jest działanie mydeł zasadowych i detergentów. W przypadku łuszczycy następstwem zaburzeń w rogowaceniu może być niedostateczne zrastanie się płytki paznokciowej z łożyskiem.

Łamliwość płytki paznokciowej: objawia się wyszczerbianiem i pękaniem wolnego brzegu płytki paznokciowej lub pękania wzdłuż bruzd pionowych. Przyczyną może być niewłaściwy manicure, częsty kontakt z chemikaliami (zasady), środkami piorącymi, lakierem i zmywaczem, częste moczenie i suszenie rąk.

Paznokieć naparstkowy: na powierzchni płytki paznokciowej pojawiają się punktowe wgłębienia powstałe na skutek zaburzeń w czasie keratynizacji i związane z przerwanym procesem proliferacji w macierzy. Paznokcie naparstkowe często występują u chorych na łuszczycę, ale mogą też pojawić się w przebiegu innych chorób skórnych takich jak liszaj płaski, grzybica i eczema.

Bruzdowanie poprzeczne paznokci: na płytce paznokciowej pojawiają się rowki różnej długości i szerokości. Przyczyną są urazy (zgniecenia, zranienia) macierzy paznokcia na całej szerokości lub, jak w przypadku paznokci naparstkowych, choroby ogólnoustrojowe, zatrucia, miejscowe stany zapalne itp.

Bruzdowanie podłużne płytki paznokciowej: nierówności występują wzdłuż płytki paznokciowej, zwykle u osób w starszym wieku. Może wystąpić w reumatoidalnym zapaleniu stawów. Rowki na powierzchni płytki paznokciowej sprawiają, że jest ona prążkowana i chropowata. Przyczyną powstawania podłużnych prążków mogą być długotrwałe uszkodzenia urazowe działające tylko na jeden punkt macierzy paznokcia.