060 061

Błąd trendu jest wyznaczany na podstawie wartości szeregu czasowego wybranego z bazy danych i wartości trendu. Wartości trendu są na wykresie oddzielone od wartości ekstrapolowanych (czyli prognoz) pionową linią patrz rysunek 7.19, 7.20.

Opis metod wyznaczania błędów znajduje się w części Metody.

Po wybraniu z bazy danych szeregu czasowego oraz metody prognostycznej w kolumnie B.trendu pojawi się wartość określająca średni błąd trendu,

Na rysunku 7.19 w drugim wierszu, dla szeregu czasowego AUSTRIA przedstawioną metodą prognostyczną jest trend liniowy, a średni bezwzględny błąd tego trendu wynosi 0.48. Przedstawione jest również okno Dane wykresu (trzeba kliknąć ikonkę Dane wykresu), które prezentuje w pierwszej kolumnie wartości szeregu czasowego, a w drugiej kolumnie wartości trendu liniowego. Numery kolumn w oknie Dane wykresu odpowiadają numeracji szeregów wykresu w oknie Szeregi wykresu (# - pierwsza kolumna w tabeli).

Procedurę wyznaczania błędu można zmieniać, wybierając inną w oknie Błąd trendu. Okno Błąd trendu zawiera metody wyznaczania błędów trendów. Okno to wywołuje się, klikając jednokrotnie przycisk B.trendu lub dwukrotnie pole w kolumnie B. trendu.

Na rysunku 7.20 przedstawiono okno Błąd trendu oraz wybraną metodę Błąd standardowy. Prezentowane w tabeli błędy dla trendu liniowego i wielomianowego są błędami standardowymi (porównaj z rys. 7.19).

Rys. 7.20. Zamiana procedury wyznaczania błędu trendu z bezwzględnego na standardowy

(porównaj z rys. 7.19)

7.8. Przycisk B.prognoz - błąd prognoz

W kolumnie tabeli oznaczonej B.prognoz prezentowane są wartości uśrednionych błędów pozornych (prognoz ex post) dla poszczególnych metod prognostycznych. Prognozy pozorne, zwane w pakiecie pseudoprogno-zami, są to prognozy konstruowane na znane momenty czasowe przy założeniu. że wartości na te momenty nie są znane w procesie konstruowania dla nich prognoz. Błąd prognoz przedstawiony w kolumnie B.prognoz jest uśrednionym błędem otrzymanym z porównywania prognoz z wartościami rzeczywistymi. Aby można było wyznaczyć błąd prognoz, należy obciąć dane i skonstruować prognozy', a następnie porównać jc z rzeczywistymi danymi i wyznaczyć średni błąd. Obcinanie danych jest możliwe przy użyciu w oknie Wykres opcji Ruchomy ekran (patrz rozdział 8.2).

Kliknięcie przycisku B.prognoz (lub dwukrotne kliknięcie pola w kolumnie B.prognoz) spowoduje pojawienie się okna Błąd prognoz/pseudo-prognoz, w którym po rozwinięciu pola Metoda błędu można wybrać metodę wyznaczania średniego błędu prognoz.

Procedury wyznaczania błędów prognoz są opisane w części Metody.

Na rysunku 7.2la i 7.2Ib pokazano obcinanie ostatnich wartości w szeregu czasowym w celu otrzymania prognoz pozornych. Sposób obcinania wartości w szeregu czasowym przedstawiono w rozdziale 8.2.

Rys. 7.2la. Zmiana wskaźnika myszy w celu obcinania danych

Rys. 7.21 b. Obcinanie danych zmiana wskaźnika myszy

61