063 2

propaganda komunistyczna określała mianem „maszynki do głosowania".

Powstanie nowych państw w wyniku dekolonizacji w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych zmieniło te proporcje (członków-założycieli ONZ było 51, w roku 1992 do organizacji należały 184 państwa). Przewagę liczbową zyskał Trzeci Świat, co wprowadziło do ONZ duch Bandungu (por. s. 142), stwarzając też okazję do demonstracji przeciw światu zachodniemu. Okazjonalnie może się ONZ przekształcać w „maszynkę do głosowania" Trzeciego Świata, chociaż jest to blok niezbyl spójny, a poza tym znaczenie uchwał Zgromadzenia Ogólnego jest ograniczone (można jednak, tytułem przykładu, wymienić przeforsowaną w roku 1975 uchwałę, potępiającą Izrael jako kraj „rasistowski").

ONZ budziła i budzi wiele krytyk jako organizacja ociężała, zbiurokratyzowana i kosztowna. Jej działa nia jako całości, poza dorocznymi sesjami, wyrażają się głównie w akcjach sił pokojowych („błękitnych be retów"), czyli kontyngentów wojskowych, który cli obecność w strefach konfliktów ma chronić doraźne rozwiązania pokojowe. Rozbieżności między zadania mi a możliwościami ich realizacji nieraz podważają autorytet ONZ. Należy jednak stwierdzić, że efekty w niej działać mogą poszczególne agendy Organizacji (np. urzędy Wysokich Komisarzy) lub jej tzw. organ! zacje wyspecjalizowane, takie jak UNICEF, UNESO \ FAO i inne.

Narastanie „zimnej wojny"

Parokrotnie już przy omawianiu stosunków św la towych po roku 1945 pojawił się termin „zimna vvo( na", jako mówiący o światowej konfrontacji dwoili

"I u >/.ów politycznych. Oznaczał on, że rywalizacja dwóch mocarstw światowych nie przybierała postaci l"v pośredniego starcia zbrojnego. Coraz większa wro-utrzymywała się w ramach rywalizacji polityczni I ekonomicznej, ideologiczno-propagandowej. Prowadziła ona do kolejnych kryzysów politycznych, a tak-■ do wojen określanych jako „zastępcze" - lokalnych,

•    hociaż nieraz prowadzonych na wielką skalę, w któ-lyclt walczący przeciwnicy wspierani byli przez su-| imocarstwa i ich sojuszników i w pewnym sensie |r ieprezentowali". Pierwsze starcie „zimnej wojny" i o/ograło się w Europie, o czym była mowa wyżej. Ne/.ultatem było podzielenie kontynentu przez „żela->'ii.i kurtynę", Plan Marshalla, zaostrzona walka poli-IV» /.na w państwach zachodnich (usuwanie komuników /. koalicji rządowych) i wschodnich. Bezpośredni.! próbą sił stał się kryzys berliński - blokada przez /wiązek Radziecki dostępu aliantów do Berlina Za-

•    liiulniego (24 czerwca 1948 - 12 maja 1949 roku), przehulana przez zorganizowanie potężnego „mostu powietrznego". Nie doszło jednak do otwartego starcia dnojnego.

W lym czasie obszary pozaeuropejskie nie odgry-Waly znaczniejszej roli, a w dużym stopniu znajdowały się jeszcze w stanie zależności kolonialnej. Niebawem jednak sytuacja uległa zmianie - konfrontacja Mim arslw światowych zaczęła przybierać charakter globalny. W pierwszej połowie lat pięćdziesiątych oprócz NA IO pojawiły się inne, regionalne pakty wojskowe ftltterowane przeciw Związkowi Radzieckiemu (AN-HS SliATO, CENTO). W roku 1955 z kolei ZSRR utworzył Układ Warszawski, skupiający europejskie pan .lwa komunistyczne.

Wielkie znaczenie dla światowego układu sił miała wn|nn domowa w Chinach (por. s. 132). Poparcie udzie-

115