065 3

została tak dobrana, że pozwala na porównywanie wyników twardości uzyskanych w obu próbach (HB i HV). Stało się tak dzięki założeniu poczynionemu przy opracowywaniu tej metody, a mianowicie, że średnica odcisku powstałego w próbie Brinełla powinna zawierać się w przedziale 0,25D <d<0,5D. Jeżeli przyjąć do dalszych rozważań wartość średnią d=0,375D, to okazuje się, że odpowiada to kątowi rozwarcia stycznych równemu 136° (rys.7.5). Tak też dobrano wartość kąta wierzchołkowego piramidki diamentowej, zastępując nią kulkę w metodzie Brinełla i zachowując prawo podobieństwa odcisków.

Dla twardości do ok. 400HV istnieje dobra zgodność twardości HB i HV. Różnice między wartościami są tym większe im bardziej średnica odcisku w próbie Brinełla zbliżona jest do wartości d=0,25D.

Miarą twardości w metodzie Vickersa jest stosunek siły; obciążającej F do pola powierzchni bocznej odcisku, obliczonej* w funkcji średniej arytmetycznej wartości przekątnych d₅ i d₂ (rys.7.6), zgodnie z równaniem (7.6).

HV=-

0,204F sin

136

(7.5}

HV=0,189-

.2 '

i (7.6);

^dl^{+ d}2

gdzie:d=-^- -średnia arytmetyczna przekątnych odcisku, [mm]

F - siła obciążająca, [N]

Rys. 7.4. Schemat działania twardościomierza Rockwella; 1-regu-lator szybkości obciążenia, 2-dźwignia obciążająca,

3-trzpień z pentratorem, 4-czujnik, 5-korba roczna, 6-śruba, 7-kólko ręczne, 8- śruba regulująca, 9-zwal-niacz obciążenia, 10-zespól napędowy, 11-wieszak obciążenia, 12-obciążniki, 13-badana próbka

W metodzie Vickersa zgodnie z normą (PN-78/H-04360)stosowane obciążenia wynoszą: 9,81; 19,6; 24,5; 29,4; 49; 98; 196; 294; 490; 980N. Odpowiednio do użytego obciążenia stosuje się następujące oznaczenia twardości: HV1, HV2, HV2.5, HV3, HV5, HV10, HV20, HV, HV50, HV100.

Pomiary twardości metodą Vickersa przeprowadza się na twar-dościomierzach będących urządzeniami jednodźwigniowymi z hydrauliczną legulacją szybkości obciążania. Niezbędnym elementem urządzenia jest mikroskop pomiarowy ze śrubą mikrometryczną, służący do pomiarów przekątnych powstałych odcisków.

Metoda Vickersa nadaje się do pomiarów twardości materiałów zarówno miękkich, jak i twardych. Jej dokładność pomiaru jest duża, a jedna skala dla całego zakresu twardości (z uwagi na zachowanie prawa podobieństwa) uzyskanych niezależnie od

Ł.

123