0011

D. Uttale

Zwróć uwagę na to, że niektórych liter się nie wymawia!

det, hyggclig, ord, unnskyld, hord. lolv, god, hyordan, /net/

Samogłoski występujące na końcu pierwszej sylaby są znacznie dłuższe ^ samogłoski polskie:

fi-rc, sko-lc. /e-.re, xkri-vc, ti-nw, ha-rc, sto-ter, bi-lcr

Jeżeli po samogłosce na końcu sylaby występuje jedna litera, np. tak 'sufit'! to samogłoskę wymawiamy długo (ta: k). jeżeli natomiast spółgłoskę pis/eim podwójnie, np. takk 'dziękuję’, lub gdy po samogłosce zapisujem> d** spółgłoski, np. seks 'sześć’, samogłoskę wymawiamy krótko: (tak|. (sekij. por.:

tak, lys. dor, bok, bud, bil; (vi) ser, bor, vel, bar, guli, venn, vegg, kriti, gifl, pult. moru. fint.

- Samogłoska [ii] różni się znacznie od polskiego fe]. Jest słabsza, nigdy nic ja akcentowana, a przy szybkiej wymowie jest niemal zupełnie redukowana, np. wyraz hyggclig wymawiany bywa [hyg.ili] lub (hyglij. Pamiętaj, że ra.in. -e jako końcówka bezokolicznika i w końcówce formy praesens -er jes zawsze wymawiane (a], ponieważ nigdy nic jest akcentowane, por.: snakke, tore, skriw, arbeide: jeg leser, skrieer, snakker.

E. Grammatikk

Rodzajnik nieokreślony — liczba pojedyncza

Rodzaj męski Rodzaj żeński l maskulin) (feminin) Rod/.sij wspólny (fclleskjonn)		Rodzaj nijaki (nett fr ton)
en ei en		ct
en gutt en bund en stoi	en (ei) jenie en (ei) kall en (et) dor	et barn et dyr et Yierelsc

Użycie rodzajnika nieokreślonego

pjpmwnik norweski, w przeciwieństwie do polskiego, wymaga użycia rodzaj* _Dika. Może ^{10 hy<}^ rodzajnik nieokreślony cn, cl, cl stojący przed rzeczowej^! (cn guli, ci jenie, et barn) lub rodzajnik określony -en, -a, -cl dostawiony do rzeczownika (gulten, jenla, bamet).

Jćtlot z funkcji rodzajnika jest określenie rodzaju gramatycznego rzeczownika jako męski, żeński lub nijaki. Jednakże nic we wszystkich wariantach języka norweskiego odróżnia się rodzaj żeński. W bukmulu rzeczowniki rodzaju żeńskiego otrzymują z reguły rodzajnik nieokreślony cn zamiast ei. W ten sposób zaciera się różnica między rodzajem męskim i żeńskim, i mamy do czynienia z tzw. rodzajem wspólnym fclleskjonn, przeciwstawionym rodzajowi nijakiemu en : et.

Rodzajnika nieokreślonego używamy wtedy, gdy:

- rzeczownik odnosi się do osób lub rzeczy nic znanych, które w tekście (pisanym lub mówionym) nazwane zostały po raz. pierwszy, np. Del rar engang en gult en jenie',et barn (Był/a/o sobie raz cłiłopiec/dzicwczyn-ka/dziceko...)

rzeczownik charakteryzuje osobę lub przedmiot, sam lub razem z przymiotnikiem, np. Hun er et geni (On jest geniuszem): Hun er en dyktig leerer (On jest dobrym nauczycielem).

Natomiast gdy rzeczownik określa zawód, a zatem klasyfikuje osobę, występuje bez rodzajnika, np. Han er kerer.

Ustalenie rodzaju gramatycznego rzeczownika jest w języku norweskim sprawą trudną i nic daje się ująć w proste reguły. Dlatego ucząc się nowych rzeczowników trzeba starać się zapamiętać ich rodzaj gramatyczny. Pewną regularność wykazują jedynie rzeczowniki żywotne, kórych rodzaj gramatyczny zgodny jest z rodzajem naturalnym określonej osoby lub danego zwierzęcia, por.:

Rodzaj męski: mann, guli. kerer, hesl (koń), hane (kogut)

żeński: jenie, sosler (siostra), mor (matka): hone (kura) nijaki: bum, foli (źrebak) jako osobniki niedojrzałe.

IJczba mnoga z rod/ajnikiem nieokreślonym

Rodzaj wspólny	Rodzaj nijaki
guli er jen ter huiuler katter sioler dorer	barn dyr rserelser

41