stolarstwo0

126

Zwrócić należy uwagę na to, że liczby wyrażające ilość części składowych w rozmaitych lakierach, wyrażają tylko ich stosunek do siebie, że zatem można wyrabiać podług potrzeby większą lub mniejszą ilość jakiegokolwiek lakieru, byleby stosunek części w jego skład wchodzących był niezmienny.

Lakiery nigdy prawie nie farbują się, gdyż kolor nadaje się zwykle drzewu za pomocą bejcy lub farby; poczćm dopiero czystym lakierem się przeciąga.

Przed powleczeniem lakierem, potrzeba drzewo wyszlifować pumeksem z wodą, skrzypicm lub papierem szklistym. Gdy drzewo jest zbyt dziurkowate, można je poprzednio powlec pokostem, który zamyka pory drzewa i nie pozwala na zbytnie wsiąkanie lakieru. Powlekanie drzewa w tymże samym celu wodą klejową przed lakierowaniem, nie jest tak dobre, gdyż przez to lakier blask swój traci.

Drzewo lakierem powlekać potrzeba po kilka razy, .aby nabrało dostatecznego połysku; lecz każda następna powłoka dopiero po zupełnem wysuszeniu poprzedniśj w ciepłem miejscu, powinna być dawaną. Spirytus do robienia lakierów używany, powinien być jak najlepiej za pomocą węgla oczyszczony, gdyż spirytus surowy, a szczególnićj spirytus z wódki kartoflanki, dla wielkiej ilości zawartego w nim tłustego olejku, nie tak dobrze rozpuszcza żywice, i sprawia, że lakier nie może oprzćć się nawet najwolniejszemu ogniowi.

Jeżeli potrzeba koniecznie lakiery zafarbować, mogą do tego służyć następujące farbniki roślinne:

na iólio, korzeń kurkumy, krokosz lub szafran;

na kolor ‘pomarańczowy, orlean;

na czerwono, korzeń wołowego języka (Anclmsatincioria), lub żywica stała, znana pod nazwiskiem smoczej krwi (Drachenblul), najlepsza z Kartageny, najgorsza z Madagaskaru. Dobra żywica musi być jasno-czerwona w roztarciu, i powinna rozpuszczać się w spirytusie, nadając mu kolor karmazynowy, i w olejach. Prawdziwa krew smocza zostawia ślady piękne czerwone, rysując nią na szkle rozgrzanćm lub na osełce zmoczonćj wodą; sfałszowana tej własności nic posiada.

Gumigutta, będąca mieszaniną gummy i żywicy koloru żółtego, także może być użytą do farbowania lakierów. Lakiery na spirytusie lub olejku terpentynowym, powinny być robione w jak najkrótszym czasie przed ich spotrzebowaniem: albowiem przez długi czas nieużyte, stają się tłustemi i żótknioją, a odświeżone za pomocą spirytusu, nie dorównywają w‘dobroci lakierom świeżym.

4. MALOWANIE.

Jakkolwiek malowanie (n. anstreicken, fr. peindre), tojest powlekanie powierzchni drzewa farbami przykrywającemi, stanowi-przedmiot zajęcia malarzy pokojowych: jednak często zdarzają się przypadki, że stolarz zmuszony jest sam podobne roboty wykonywać , szczególniej na mniejszą skalę przy robotach budowlanych lub ordynaryjnych meblowych; dlatego też podlijemy tu w krótkości główne przepisy i skład farb, do tego rodzaju malowania służyć mogących.

Malowanie na drzewie używa się głównie dwojakiego rodzaju, a mianowicie kltjotoe i olejne.

a) Malowanie klejowe.

Do malowania klejowego służą:

na biało: biel ołowiana (bleiwciss) i biel cynkowa (ziukwciss), biała glinka szlamowana lub kreda;

na żółto: chromgelb, mineralgelb, żółta ziemia i okra;

na czerwono: umbra lub braunroth;

na zielono: grynszpan, górna zieleń (berggrttn), szweinfurtska zieleń;

na niebiesko: błękit pruski (berlinerblau), błękit górny (berg-blau);

na czarno: sadze i czerń frankfurtska (frankfurterschwarz). Kolory te, pojedynczo lub zmieszane z sobą, rozcierają się na kamieniu z wodą i zaprawiają wodą klejową.

Przedmioty, które mają być malowane, otrzymują przedewszy-stkiem grunt, tojest powlekają się cienko kredą zarobioną z wodą klejową, aby pory drzewa zaniknąć i powierzchnią jego" do przyjęcia farby przysposobić. Im dziurkowatsze jest drzewo, tćm gęstsza farba do gruntowania użytą być musi. Po wyschnięciu gruntu, powleka się drzewo farbą za pomocą pędzla szczecinowego, prowadząc go w kierunku włókien. Farbę trzeba w naczyniu często mieszać, aby się z nićj osad nie tworzył, i lepićj jest, gdy ona zawsze nieco ciepłą będzie, bo wtedy klej łatwiej się rozprowadza.

Farby klejowe nic mają żadnego blasku; może on im być jednak nadany przez dosypanie do nich drobno sproszkowanego talku czyli federweisu, i po wyschnięciu, przez wytarcie szczotką. Blask ten otrzymać można także przez dodanie szkła wodnego, z którćrn się. farba jak z wodą klejową rozrabia.

Woda klejowa przygotowuje się, rozpuszczając 1 funt kleju w 5 kwartach wody. Na 4 funty szlamowanej kredy albo innej farby ziotnnćj podobnćj ciężkości gatunkowćj, dolewa się jedna