090

c-c

K

Rys. 5.15. Schemat narzynki: A - część robocza, B - część chwytowa, A, - część skrawająca, A₂ - część prowadząca (kalibrująca), 1 - otwory pod śruby mocujące, 2 - otwory pod śruby regulujące, 3 - rowek wiórowy

6. Materiały na narzędzia do obróbki wiórowej

Materiałami narzędziowymi nazywamy zarówno materiały stosowane na ostrza, jak i na części chwytowe narzędzi skrawających. Dawniej wytwarzano narzędzia skrawające wyłącznie jako monometaliczne, gdzie zarówno ostrze, jak i część chwytowa wykonane były z tego samego materiału. Obecnie większość narzędzi wykonywana jest w postaci b i metalicznej. Część chwytowa łączona jest z częścią ostrza mechanicznie lub poprzez zgrzewanie, lutowanie albo klejenie.

Wymagania stawiane materiałom stosowanym na części chwytowe nie różnią się wiele od wymagań stawianych częściom maszyn. Zaliczyć można do nich dostateczną wytrzymałość oraz duży współczynnik tłumienia drgań. Dodatkowo, ze względu na bezpośredni kontakt części chwytowej z ostrzem ważny jest współczynnik przewodności cieplnej oraz ciepło właściwe. Im lepszym przewodnikiem ciepła jest materiał części chwytowej oraz im większe jest jego ciepło właściwe, tym lepsze są warunki pracy ostrza, z którego ciepło obficiej i prędzej przekazywane jest do części chwytowej.

Szczególnie ważny dla procesu skrawania jest jednak materiał stosowany na ostrze. Ze względu na specyficzne i trudne warunki pracy ostrzy narzędzi, ich materiałom stawiane są szczególne wymagania.

Do najważniejszych z nich można zaliczyć:

-    dużą twardość, która powinna być większa o 20-K30 HRC od twardości obrabianego materiału; twardość ostrza nie może być jednak zbyt duża, gdyż nadmiernemu jej wzrostowi towarzyszy zazwyczaj zwiększenie kruchości - zjawisko szczególnie niekorzystne dla ostrzy pracujących w warunkach skrawania przerywanego;

-    dużą odporność na niekorzystne działanie wysokiej temperatury, powodującej obniżenie się twardości i wytrzymałości ostrza;

-    dużą odporność na szybko zmieniającą się temperaturę;

-    dużą odporność na ścieranie;

-    dobrą sprężystość;

~ dużą odporność na chemiczne działanie otoczenia, środka chłodząco-smarują-cego i obrabianego materiału;

-    dużą wytrzymałość na obciążenia mechaniczne zmieniające się co do wartości i kierunku działania;

85