104,105 2

Pozazdrościł piłce, że może tak wysoko sk nieważ nie mógł wyjść na dwór (kto widr zyczck chodził po dworze ?), zaczął odbijać sełek, bo w jamie ustnej, gdzie było jego jest mało miejsca. Był tak wesoły, że v jak piłka, że zaśpiewał: latała.

Następnie nauczycielka pyta dzieci, czy eh ich języczki też tak skakały jak piłka i we Wówczas wykonują ww. ćwiczenie przy wartych buziach, by widać było wesołe jęz; rzają czubkami języków o górne dziąsła \y lahla.

Prawidłowa wymowa spółgłosek k, g wymaga języka, przede wszystkim zaś jego grzbietu ( oraz podniebienia miękkiego (por. str. 88). Jj daje to efektów, należy zgłosić się z dzieckr gopedy, który zastosuje inną, bardziej skoiu^-metodę, np. mechaniczną.

W przypadku grupy spółgłosek ś, ź, /, y należy³ wszystkim usprawnić środek języka (por. hocif str. 87-88) przez częste powtarzanie saniogh i i i; tiii; iii). Kontynuacją tych ćwiczeń będzi; dowanic śmiechu (hihihi), przy jednoczesnym niu zębów trzonowych {SUSI), uciszanie SJśK/ś (por. zabawę Śpij, laleczko sir. 40 — 41).; ć, i'itś można dołączyć do w w. zabawy podczas ć oddechowych. Pracę nad tymi głoskami uprzyj biswa Psotki i Śmieszki. Dawno temu, żyły na i Psotki i Śmieszki. Były to takie ludki, niezwykle liwc, wścibskic i ciekawe. Psotki były doki a to wypiły kotu ndeko, a to psu dały pstry czka Za to Śmieszki rozweselały wszystkich, śmiej; i mocno zaciskając ząbki: sisisi (hihihi).

Dzieci podzielone na 2 grupy prezentują Psotki i ś ki. Psotki biegają po sali, rozglądają się, oo by

cić (należy uważać, by nie bałaganiły, wolno im ilynie biegać), zaś Śmieszki śmieją się, wg podanych wyżej zaleceń. Zabawę można połączyć z ćwiczeniami | logorytmicznymi (por. str. 51) i wówczas na określony •ygnał poruszają się rsotki, na inny — Śmieszki. chwili należy dzieci zmienić, by każde miało mość wypowiedzenia kilkakrotnie głoski i.

zych

Zabency ulatniające powstawania dla dzieci głosek

' W wieku przedszkolnym pojawiają się pozostałe głoski: l;0 — 4;0 — .f, z, c, j ł;0    5;0    • $, £, ć, r,

dziecko 5-lctnie powinno więc operować już całym zasobem głoskowym mowy.

Aby ustalić, czy wymowa dzieci jest zgodna z podaną normą, można posłużyć się kwestionariuszem obrazkowym, którego wzór podaje Leon Kaczmarek ^ł. Głoski wypowiadane nieprawidłowo należy zaznaczyć i po-równać z wiekiem dziecka i nomuuni wymowy. Czytelne i jednoznaczne obraz,ki ułożone są w ten sposób, ■>x ich nazwy zawierają w nagłosie wszystkie samogłoski ustne (oprócz y) i wszystkie spółgłoski (te wedhig miejsca artykulacji).

W artykulacjach nowych dla dzieci spółgłosek główną rolę odgrywa język; przy s, z, c, t leżący w dole jamy ustnej z czubkiem przy dolnych zębach, przy », ź, i, f — w górze z czubkiem przy' górnych dziąsłach, przy r wibracja języka także przy górnych dziąsłach. Ważny jest też układ warg: uśmiech (słoneczko) przy wymawianiu s, z, c, ?, i układanie ust w ryjek przy ś, z, £, i.

¹ L. Kaczmłrek: Kwestionariusz do usiotunm zabstrztii murcy {dyitalii) u dakc^;. 1’oos.m 1V55, l’\VN.

105