121

4.3. ELEMENTY WYPOROWE I MECHANIZM ROBOCZY

Rozwiązania konstrukcyjne elementów wyporowych, tj. tłoka i wypornika, zależą od układu konstrukcyjnego i budowy silnika oraz zastosowanego mechanizmu roboczego. Poza przypadkami modeli silników o małych mocach, we wszystkich innych konstrukcjach przewiduje się odciążenie tłoka od przenoszenia sił normalnych do powierzchni cylindra. Siły te natomiast przenosi suwak lub wodzik. W tej sytuacji tłok ma denko, płaszcz oraz kołnierz służący do połączenia z cylindrycznym trzonem tłoka. Tłoki pracujące w przestrzeni sprężania nie podlegają znacznym obciążeniom cieplnym, a temperatura ich pracy nie przekracza 373 K (100°C). Kształt denka tłoka jest albo płaski lub lekko wypukły, aby mógł lepiej przenieść obciążenia wynikające z działania ciśnienia gazów oraz zmniejszyć do minimum objętość martwej przestrzeni. Płaszcz tłoka jest dość krótki, na tyle aby umożliwił zamontowanie stosu pierścieni uszczelniających, smarujących lub prowadzących oraz zapewnił efekt dławienia wywołany przez odpowiedniej długości szczelinę między tłokiem a gładzią cylindrową. Kołnierz tłoka umożliwia połączenie z trzonem, które może być rozłączne typu gwintowego (prawy półprzekrój na rys. 4.20a) lub nierozłączne typu skurczowego (lewy półprzekrój na rys. 4.20a).

p—ł—

Rys. 4.20. Rozwiązania konstrukcyjne tłoka i sposoby zamocowania trzonu: a) tłok silnika w układzie a lub y, b) tłok silnika w układzie (3

W silniku pojedynczego działania typu fi przez tłok przechodzi trzon wypornika, co komplikuje jego budowę, gdyż część środkowa tłoka musi umożliwić przeniesienie sił bocznych oraz uszczelnienie luzu pomiędzy trzonem i otworem wewnętrznym. Cechy rozwiązań konstrukcyjnych takiego tłoka przedstawiono na rys. 4.20b, przy pzym lewy półprzekrój odpowiada układowi z wodzikiem, a prawy półprzekrój z podwójnym korbowodem zamocowanym obrotowo na sworzniu, jak w klasycznych silnikach tłokowych.

125