Luzy osiowe kół zębatych określa się w sposób zależny od widocznych zużyć. Jeżeli na pokrywie pompy olejowej nie ma widocznych śladów zużycia spowodowanych przez koła zębate, wówczas wystarcza zmierzenie luzu kół w kor-
Rys. 4.145. Pomiar luzów kół zębatych pompy olejowej
a — luz pomiędzy czołami kót a korpusem, b — luz mlędzyzębny
pusie. Do czoła korpusu pompy przykłada się liniał. Luz mierzy się szczeli-nomierzem wkładanym pomiędzy powierzchnię czołową kół zębatych a liniał. Jeżeli na pokrywie pompy widoczne są ślady zużycia, wówczas w celu otrzymania całkowitego luzu kół pompy należy do zmierzonego w wyżej
Rys. 4.146. Pomiar luzu osiowego kół zębatych pompy olejowej a — w korpusie, b — w pokrywie
opisany sposób luzu dodać głębokość zużycia w pokrywie pompy. Głębokość tych zużyć określa się najlepiej czujnikiem, a w razie braku czujnika można posługiwać się liniałem i szczelinomie-rzem.
Naprawa pompy olejowej i zaworów w układzie olejenia
Wałek napędu pompy kwalifikuje się do naprawy jeśli jego zużycie mierzone na średnicy przekracza 0,06—0,10 mm. Naprawa taka polega na przeszli-fowaniu wałka na nieco mniejszą średnicę, aż do usunięcia śladów zużycia oraz wymianie tulejek na nowe. Jeżeli konstrukcja pompy uniemożliwia zmniejszenie średnicy wałka, wówczas po przeszlifowaniu można wałek pokryć galwanicznie warstwą chromu. Jeżeli zużycie wałka jest mniejsze niż 0,06 mm, wówczas wystarcza wymiana zużytych tulejek.
Nowe tulejki można wykonać z żeliwa lub brązu średniej jakości. Tulejki powinny być wtłoczone z wciskiem rzędu 0,02—0,03 mm. Po wciśnięciu tulejek do korpusu pompy, rozwiercą się je do wymaganej średnicy.
Dla tulejek stosuje się zazwyczaj pasowanie H7 V 7, zaś dla wałka napędowego pompy — pasowanie f7 V 9 wg ISA, co przy normalnie stosowanych średnicach daje luzy rzędu 0,02— —0,04 mm. Dopuszczalne bicie promieniowe wałka nie powinno przekraczać 0,025 mm.
W przypadku nadmiernych luzów międzyzębnych, jedynym praktycznie stosowanym sposobem naprawy jest wymiana kół zębatych pompy na nowe.
Koła zębate mające zbyt duży luz promieniowy w korpusie pompy trzeba również wymienić, względnie wymienić całą pompę. Wymiana tylko kół zę-' batych przy zachowaniu starego korpusu lub tylko korpusu z pozostawieniem starych kół zębatych opłacalna jest tylko wówczas, jeżeli po wymianie tych elementów uzyska się luz promieniowy kół zębatych w kadłubie pompy nie większy niż 0,05—0,08 mm, zaś luz międzyzębny mieścić się będzie w nieprzekraczalnych granicach 0,10—0,15 mm.
Przy zbyt dużym luzie osiowym kół zębatych naprawa polega na zeszlifo-waniu płaszczyzny czołowej korpusu
126