130 4

130 12. Polityka budżetowa

od dochodów osobistych zmniejszają poziom konsumpcji i oszczędności, ale dodatnie efekty mnożnikowe, związane ze wzrostem wydatków budżetowych, są większe niż ujemne efekty mnożnikowe powodowane przez wzrost podatków. Wzrost wydatków budżetowych kompensowany wzrostem podatków prowadzi więc do zwiększenia produkcji oraz dochodu narodowego.

Mnożnik zbilansowanego budżetu oznacza, że wzrost wydatków państwa, któremu towarzyszy taki sam wzrost wpływów podatkowych, powoduje zwiększenie produkcji i dochodu narodowego.

Efekt wypierania

Efekt wypierania (wypychania; crowding out effect) polega na wypiera-niu/wypychaniu podmiotów prywatnych z rynku pożyczek w wyniku zwiększonej obsługi sektora publicznego przez sektor finansowy (przy ograniczonej podaży funduszy pożyczkowych, każda pożyczka dla sektora publicznego oznacza ograniczenie funduszy dla sektora prywatnego).

Automatyczne stabilizatory koniunktury

Automatyczny stabilizator koniunktury jest to taki instrument polityki fiskalnej, który działa samoczynnie, powodując zwiększenie planowanych wydatków w warunkach recesji lub ich zmniejszenie w warunkach nadmiernej ekspansji gospodarczej (inflacji). Przykładem automatycznego stabilizatora koniunktury może być podatek dochodowy o progresywnej skali opodatkowania.

Działanie automatycznego stabilizatora (podatku od dochodów osobistych) w warunkach:
recesji	inflacji
hamowanie spadku koniunktury; w warunkach recesji spadek dochodów dyspozycyjnych jest wolniejszy niż spadek dochodów osobistych, gdyż niższe dochody są obciążone niższymi podatkami (ludzie przechodzą z grup dochodowych objętych np. 45-procentowym podatkiem do grup objętych 33-procentowym podatkiem).	hamowanie ekspansji gospodarczej; w warunkach inflacji przyrost dochodów dyspozycyjnych jest wolniejszy niż przyrost dochodów osobistych, gdyż wyższe dochody są obciążone wyższymi podatkami (ludzie przechodzą z grup dochodowych objętych np. 33-procentowym podatkiem do grup objętych 45-procentowym podatkiem).