13 4

Pragmatyczne spojrzenie na akt mowy 23

⁹    Por. K. Ehrich, G. Saile, Uber nicht-direkte Sprechakte, [w:] Linguistische Pragmatik..., s. 284 w rozdz. Aufforderung zu einer (Sprech) Handlung, die im Interesse des Sprechers liegt, w paragr.: Peinliche Fragen („Liebesleben: Obwohl eine Liberalisierung des sexuellen Bereiches erfolgt, kann man ein Ehepaar nicht fragen, wie oft es in der Woche Geschlechtsverkehr hat. Selbst in der Subkultur ist eine Frage wie «Fickst du mit mir?» ungewohnlich von Seiten einer Frau. Stattdessen lautet die entsprechende implikative Fonnulierung in gesellschaftlicher Sprache, z. B. vor der Haustiir des Adressaten: «Kann ich noch ne Tasse Kaffee bei dir kriegen?»”).

¹⁰    H. P. Grice, Utterer’s Meaning... Nowszy, uproszczony model proponuje J. Beale, A Preliminary Model for the Examination of Intention through Content Analysis, Communication Research, vol. 2, nr 1, 1975, s. 86-96.

¹¹    Por. szczegółowo K. Ehrich, G. Saile, op. cit., rozdz. Pervertierte Sprechakte, s. 275.

¹²    Za W. Gessnerem, Thesen zur Intentionanalyse sprachlicher Tauschungshandlungen, tezy referatu w Getyndze, marzec 1975, mimeo. Wariacje na temat przykładu rozwijano w dyskusji nad referatem.

^,3 L. Bloomfield, Language, 1933.

¹⁴    G. Klaus, Die Macht des Wortes. Ein erkenntnistheoretisch-pragmatisches Traktat, Berlin 1965.

¹⁵    K. Biihler, Sprachtheorie, Jena 1934.

¹⁶    N. S. Trubetzkoy, Grundziige der Phonologie, Prague 1939.

¹⁷    Por. np. V. Mathesius, O tak zwanym aktualnym rozczłonkowaniu zdania, [w:] O spójności tekstu, IBL PAN, Wrocław 1971, s. 7-12.

¹⁸    Por. V. Mathesius, op. cit., s. 8.

¹⁹    Z dużej literatury szczegółowej godna polecenia jest syntetycznie informująca książka W. Dresslera Einfiihrung in die Textlinguistik, wyd. II, Tubingen 1973, i W. Kallmeyer, W. Klein, R. Meyer-Hermann, K. Netzer, H. J. Siebert, Lektiirkolleg zur Textlinguistik, Bd. 1: Einfiihrung, Frankfurt am Main 1974.

²⁰    I. Bellert, On a Condition of the Coherence of Texts, Semiotica 2, 1970, s. 335-336.

²¹    T. A. van Dijk, Some Aspects of Text Grammar, The Hague, Paris 1972; Did the doctor tell you you are pregnantl (s. 320).

²²    Niemiecki odpowiednik czeskiego terminu i jego polskiego dosłownego przekładu (aktualne rozczłonkowanie zdania) rozpowszechnił w literaturze naukowej G. Hel big (Geschichte der neueren Sprachwissenschaft) jako „funktionale Satzperspektive”.

²³    J. R. Ross, On Declarative Sentences, [w:] Readings in English Transformational Grammar, s. 222-227, Cambridge Mass. 1970. Dalsze argumenty za performatywną analizą struktury głębokiej podaje też R. Lakoff (Language 45, 1969 nr 3, s. 608-615), W. E. Rutherford (Language 46, 1970 nr 1, s. 97-115). Obarczanie struktury głębokiej jeszcze i „ramą” performatywną wywołało ostrą krytykę. Na przykładzie pracy Rossa przeprowadzają G. Grewendorf, Sprache ohne Kontext. Zur Kritik der performativen Analyse, [w:] Linguistische Pragmatik..., s. 144-182. Powołuje się także na krytyki wcześniejsze (np. Frasera).

²⁴    Por. A. Wierzbicka, Dociekania semantyczne, Wrocław 1969, rozdz. VIII (O spójności semantycznej tekstu wielozdaniowego); Kategoria semantyczna „ramy” modalnej, [w:] Sesja Naukowa Międzynarodowej Komisji Budowy Gramatycznej Języków Słowiańskich, Wrocław 1971, s. 179-182; Metatekst w tekście, [w:] O spójności semantycznej tekstu..., s. 105-121; Semantic Primitives, Linguistische Forschungen, Bd. 22, 1972, rozdz. Acts of Speech (s. 122-149), Modality (s. 150-165).

²⁵    Część znanej literatury cytuję w art. Pragmatyczny składnik kompetencji językowej, Polonica I, 1975, s. 7-18.

²⁶    Por. np. K. Pisarkowa, Konotacja semantyczna nazw narodowości, Zeszyty Prasoznawcze 1976 nr 1, s. 5-26, tamże literatura (przedruk w niniejszym tomie); W. Dieckmann, Sprache in der Politik, Heidelberg 1969 (rec. K. Pisarkowa, Język a polityka, Teksty 1975 nr 2, s. 140-144).

[Przedruk z: Polonica II, 1976, s. 265-279.]