144

Spełnienie warunku (II. 1) daje osąd z prawdopodobieństwem P, że wynik x* jest obarczony dużym błędem i dlatego należy go odrzucić.

W innym przypadku, tj. gdy t < t_n (P), nie ma podstaw do odrzucenia wyniku.

Gdy n > 30, przy wykluczaniu wyniku obarczonego błędem dużym, można posłużyć się metodą przedstawioną w pracy [1] wykorzystującą przedział 3 sigma rozkładu normalnego.

c) Wykluczanie błędów systematycznych z wyników badań

Błąd systematyczny powstaje wtedy, gdy:

-    doświadczenie przebiega przy nie w pełni zachowanych stałych warunkach (w sensie możliwości ich kontroli),

-    pojawił się nowy czynnik, który w normalnych warunkach nie powinien występować,

-    układ pomiarowy został błędnie wyskalowany,

-    badacz popełnia stały błąd odczytu lub zastosował niewłaściwy wzór obliczeniowy.

Usunięcie błędu systematycznego można przeprowadzić przez powtórną analizę układu pomiarowego, analizę warunków badań i sposobów obliczeń lub przez przeprowadzenie badań kontrolnych pozwalających na porównanie tych wyników z wynikami otrzymanymi drogą innych badań.

Po wykryciu błędów systematycznych można w niektórych przypadkach wykorzystać wyniki, wprowadzając ich rachunkową korektę. Gdy jest to niemożliwe, należy badania powtórzyć.

d) Tworzenie szeregu rozdzielczego

W przypadku dużej próbki, będącej podzbiorem wyników pomiarów, znaczne ułatwienie analizy statystycznej uzyskuje się, tworząc tzw. szereg rozdzielczy.

Szereg rozdzielczy powstaje przez grupowanie danych statystycznych zebranych w pewnej liczbie przedziałów, zwanych przedziałami klasowymi (rys. II.l).

142