1534715r3501344340252p5511187 o

Arystotelesowi przypisuje się sentencje:

korzenie wychowania są gorzkie, ale owoc jego jest słodki ”,

.. ^ wychowaniu są potrzebne trzy rzeczy: talent wrodzony, nauka i ćwiczenie ”,

. l udzie wykształceni różnią się od niewykształconych tym, czym żywi od umartych ”,

•< Przyjaciel jest jedną duszą zamieszkującą w dwóch ciałach

„Jedni ludzie są tak oszczędni, jakby mieli wiecznie żyć, inni tak rozrzutni, jakby mieli natychmiast umrzeć

.. Filozofia dała mi to, że bez przymusu czynię to, co inni czynią z obaw przed prawami ”;

.. Wobec przyjaciół zachowujmy się tak, jak byśmy sobie życzyli, ażeby oni wobec nas się zachowywali ”,

.. Najlepszym wyposażeniem na starość jest wykształcenie

7. STOICY

Pod koniec IV wieku powstał w Atenach nowy kierunek filozoficzny zwany stoicyzmem (gr. stoa poikile - różnobarwny portyk, barwna brama). Filozofia ta rozwijała się etapami:

1.    Stara Stoa - szkoła ateńska; należeli do niej: Zenon z Kition (336-264) -założyciel, Chryzyp (280-205), Kleantes (331-232).

2.    Średnia Stoa - szkoła rodyjska; jej przedstawicielami byli: Panaitios (185-110), Poseidonios (ok. 135-50).

3.    Nowa Stoa - szkoła rzymska; reprezentowali ją: Seneka zwany Młodszym (4 r. p.n.e. - 65 r. n.e.), Epiktet (ok. 50-130), Marek Aureliusz (121-180).

7.1. Ontologia

Sądzili oni, że świat jest materialny, ożywiony i doskonały. Bytem jest tylko to, co działa i podlega działaniu. Istnieją jedynie byty cielesne, rzeczy jednostkowe. Poza światem materialnym nic nie istnieje. Pojęcia ogólne są fikcjami, wytworami mowy, pustymi wyrażeniami, które nie mają odpowiednika w rzeczywistości. Stanowisko takie określamy nominalizmem.

Rzeczy jednostkowe składają się z elementu biernego i czynnego. Czynnik bierny (u Arystotelesa materia) jest tworzywem, materiałem przekształcanym przez czynnik czynny (u Arystotelesa forma). Element czynny jest materialny, tworzy go materia wysubtelniona, podobna do ognia albo powietrza. Nazywano go pneumą - ona przenikała całą materię, działając w niej celowo i kształtując ją nadawała rzeczom cechy jakościowo różne, na przykład rozum u człowieka.

43