156 3

312

Zadanie 338.

wilgotny

papierek

wskaźnikowy

Zaprojektuj doświadczenie pozwalające udowodnić charakter aromatyczny węglowodoru w reakcji substytucji elektrofilowej z bromem. W opisie doświadczenia uwzględnij sprzęt, odczynniki, czynności, spostrzeżenia oraz wnioski.

Odpowiedź

Sprzęt	Probówka, zlewka, pipeta, korek z rurką odprowadzającą gaz
Odczynniki	Węglowodór o charakterze aromatycznym (na przykład benzen, toluen), l>i<> mek żelaza(lll), brom, papierek uniwersalny, woda
Opis czynności	Do probówki zawierającej bromek żelaza(lll) wprowadzić brom i kilka kropli węglowodoru o charakterze aromatycznym. Probówkę zamknąć korkiem z rur-ką odprowadzającą wydzielany gaz i wstawić do zlewki z gorącą wodą. Do wylotu rurki odprowadzającej wydzielany gaz zbliżyć wilgotny uniwersalny pa pierek wskaźnikowy.
Spostrzeżenia	Obserwuje się odbarwienie czerwonobrunatnego roztworu bromu, uniwersalny papierek wskaźnikowy umieszczony u wylotu rurki zabarwił się na czerwono,
Wniosek	Węglowodór o charakterze aromatycznym (Ar) w obecności katalizatora I eUt, ulega reakcji substytucji elektrofilowej z bromem z wydzieleniem kwasowego produktu ubocznego reakcji. Ar + Br2 -» Ar-Br + HBr

Zadanie 339.

Zaprojektuj doświadczenie pozwalające wykazać różnice w reaktywność i związku aromatycznego z łańcuchem alifatycznym w zależności od wamm ków reakcji na przykładzie reakcji toluenu z chlorem. W opisie doświ.uk ^ nia uwzględnij sprzęt, odczynniki, czynności, spostrzeżenia oraz wnioski.

Odpowiedź

Sprzęt	2 probówki z rurką boczną, pipety, korki, źródło światła
Odczynniki	Toluen, chlor, chlorek żelaza(lll), papierki uniwersalne
Opis czynności	Należy wykonać dwie próby: 1.    Do probówki z toluenem, na którą skierowano promieniowanie ulliafinlfMu we, wprowadzić chlor. W pobliżu rurki bocznej probówki umieścić zwilżony papierek uniwersalny. 2.    Do probówki z toluenem dodać chlorek /elnza(lll) i wprowadzić chlnt Pin bówki zamknąć korkami l zawaitośr miewać W pnbli u tutki bm -me) pe = bówki umieścić zwilżony uniwersalny papierek wskaźnikowy
'.( H r.ł l --e .T-nin	w obu próbit h obi§twuje się zanik żółtozielonego zatrat wienia chloru, /wilło ne uniwerialne papierki wskaźnikowe umieli* zona w pobliiu rutek bo* inyrh ifebówik ' ierwiinitł ijf.

W zależności od warunków reakcji aren z tańcuchem ,tłumy /nym z chlorem reaguje różnie. W obecności światła zachod/i trakt ja ij rodnikowej w łańcuchu bocznym, na przykład dla toluenu.

Wnioski

C₆H₅CH₃+ Cl₂ ^UV > C₆H₅CH₂Cl + HCl

chlorofenylometan

W obecności katalizatora zachodzi reakcja substytucji elekt rofilowij kład dla toluenu:

C₆H₅CH₃+ Cl₂ - - ^FeCl3 > C₆H₄CICH₃ + HClt

o- i p-chlorometylobenzen

Reakcji substytucji elektrofilowej towarzyszy powstawanie gazowia tu reakcji o charakterze kwasowym, który w obecności wody libflfl rek wskaźnikowy, gdyż dysocjuje zgodnie z równaniem trakt ij

Hci_(aq) + h₂o -> cr + H₃0⁺

Ro/ióżmenie węglowodorów

mimie 340.

/^projektuj doświadczenie pozwalające rozróżnić etan i etyn v i inanganianem(VII) potasu. W opisie doświadczenia uw/ylędnt odczynniki, czynności, spostrzeżenia oraz wnioski.

* łfjptlwied/

i SpOft	Probówki, butla z badanymi gazami, rutki doprowadza)qf e ya?y. pipt
^r,,,! wirniki	Etan, etyn, manganian(VII) potasu
Ofitś , /yttnośt l	Należy przygotować dwie probówki / rozciefu/tinyffl inriwmmtt rj nu(VII) potasu, a następnie do probówek wprowadzić badana wiglnd
1 leżenia	Etan nie reaguje z manganianem(Vli) potasu. Pi/epuiz- ..«ni• • t ,n,, p bówke z rozcieńczonym roztworem manganlanu(VI!) potasu powoduj
	Wlenie fioletowego roztworu i wytrącenie brunatnego osadu
j Wnioski	Etan nie reaguje / mfliiganlanem(VII) potasu, en potwltrdza i«-y charakter. Liyn w tral« jt / mnnyaiiiaimtM(VII) potasu ulega uilemetmi igodnis Hieni tealu |i 1    KMn©4 * I H-( =' II > 1 Mn( >, l r 1 l<0QC-CQQK + 1 KOH + I Hj§ 2    c' 2 C + R * 3 Mn * 3 e > Mn /^1 R