płciowego i upodobań seksualnych. W tej dziedzinie następują wyraźne przemiany. To, co dawniej uchodziło za gorszące, obecnie nie budzi takich obaw, jest uznane za normalne, jedynie odmienne niż u większości osób w danym wieku. Na przykład zainteresowanie tą samą płcią (homoseksualizm) w wielu krajach jest traktowane jako zjawisko normalne, w Polsce zaś wciąż budzi sensację, potępienie i jest uznawane za zboczenie.
Zainteresowanie tą samą płcią, zwłaszcza u chłopców w okresie dojrzewania, jest zjawiskiem częstym i przejściowym. Tylko pewien procent (około 10—15% przypadków) spośród nich zostaje homoseksualistami1. W dużej mierze zależy to od stosunku dorosłych do tego zagadnienia. Wczesne, mądre (bez pruderii) uświadomienie seksualne może zapobiec dewiacji seksualnej, natomiast ośmieszanie i karanie może ją pogłębić.
W okresie dorastania, zwłaszcza wśród chłopców, wzrasta zaciekawienie nagością. Przechowywanie i oglądanie przez chłopca aktów kobiecych najczęściej traktuje się jako zamiłowanie do pornografii. Jest to jednak podejście niesłuszne. Piękno ciała ludzkiego może być i jest przeżyciem estetycznym, a zainteresowanie nagim ciałem czymś naturalnym i nieszkodliwym. Pornografia przedstawia czynności seksualne, często w sposób brutalny i pozbawiony piękna, i ten typ ilustracji jest niewskazany, a rozpowszechnianie zakazane przez prawo. Jeśli zobaczymy u naszego syna zdjęcia nagich kobiet, nie trzeba z tego powodu robić sensacji, natomiast ilustracje pornograficzne należy niszczyć wyjaśniając prawny, a także moralny aspekt tego zagadnienia. Przy czym muszę jeszcze raz podkreślić, że przeglądanie osobistych rzeczy dorastającego jest niedopuszczalne, można to robić jedynie za jego pozwoleniem.
Do zboczeń seksualnych należy pedofilia — pociąg seksualny do dzieci, do osobników niedojrzałych. Kroniki kryminalne podają opisy zbrodni popełnianych na dziewczynkach. Popęd tego typu rodzi się wcześnie, już w okresie dojrzewania. Nie każde jednak zainteresowanie dorastającego młodszymi dziewczynkami należy traktować jako początek zboczenia (dewiacji). Chłopak nieśmiały, któremu brak pewności siebie, woli przestawać z takimi, którym może imponować wiedzą i umiejętnościami. Jednakże należy zaznaczyć, że niebezpieczeństwo istnieje, jeśli takie zainteresowania zaczną się utrwalać.
Ciężkim zboczeniem, o poważnych skutkach społecznych, jest sadyzm. Polega on na czerpaniu
201
Dojrzewanie... , s. 476.