20032010050

D. Jemielniak, D. Latusek, Zarządzanie

d)    dostawcy (np. młyny produkiy ące mąkę dla piekarni),

e)    substytuty (wszystkie produkty mogące w lepszym lub gorszym stopniu zastępować nasz produkt, np. herbata względem kawy).

W każdej z kategorii opisuje się otoczenie w danym obszarze polityczno-geograficznym, na określonym rynku itp.

Przedstawione tu elementy otoczenia szczególnego organizacji składąją się na model pięciu sil kształtujących otoczenie konkurencyjne stworzony przez Portera⁴⁴:

Rysunek 3.

Źródło: M. E. Porter, Strategia konkurencji. Metody analizy sr kto rów i konkurencji, PWE, Warszawa 1980, s. 22.

Warto zauważyć, że podziały otoczenia są nieco umowne. Np. M. J. Hatch proponuje przyjęcie siedmiu ważnych składników otoczenia organizacji⁴⁵:

⁴⁴ M. K Porter. Strategia konkurencji. Metody analiry sek■ torów i konkurencji* op. di

□    kulturowe (np. wspólna historia, tradycja, oby-' czaję),

□    polityczne (np. sposób sprawowania władzy, system państwa),

□    prawne (np. przepisy dotyczące bezpośrednio or-ganizacji),

O ekonomiczne (np. rynek pracy, rynek finansowy), g

□    fizyczne (np. natura i zasoby naturalne),

O społeczne (np. struktura demograficzna),

O i technologiczne (wiedza i metody działania, z których korzystać może organizacja).

L Otoczenie organizacji podzielić możemy także na:

O bliskie (takie, które wpływa na organizację, ale i na które sama organizacja może mieć wpływ, np. dostawcy ziemniaków do warzywniaka),

□    dalekie (wpływające na organizację, ale na które organizacja nie ma wpływu, np. uregulowania

; dotyczące prowadzenia samodzielnej działalności ' gospodarczej przez właściciela warzywniaka).

Przez otoczenie rozumiemy środowisko zewnętrzne organizacji. Wyróżnić możemy także środowisko wewnętrzne organizacji. Niektórzy mówią w tym znaczeniu o otoczeniu wewnętrznym organizacji — co warto zapamiętać, zwłaszcza że takie pojęcie jest mało intuicyjne i dość oksymoroni-czne.

Przez środowisko wewnętrzne rozumieć należy wszystkie wyodrębnialne czynniki, wchodzące częściowo w skład organizacji, które wywierają na nią wpływ. Wyróżnić tu można np.:

-    zarząd firmy,

-    pracowników firmy,

-    właścicieli firmy,

-    kulturę organizacyjną i in.

imntmtctnc nniwt»n»\r mctis do