10. TECHNIKA WYSOKICH NAPIĘĆ 558
Tablica 10.19. Podstawowe rodzaje przepięć i ich charakterystyka
Rv$. 10.52. Schematy obliczeniowe napięcia na wierzchołku słupa z przewodem odgromowym przy: a) eliminacji impedancji falowych i Z# b) eliminacji impedancji falowej Z,
(w praktyce /, &0,2Ip) i prąd w słupie Is =-Ip (w praktyce w 0,6/,,). Do
Z, + 2 Zs
obliczenia napięcia wierzchołka słupa można — podobnie jak w przypadku poprzednim — posłużyć się metodą wielokrotnych odbić falowych w układzie jednosłupowym (bez słupów sąsiednich) i w układzie trójsłupowym (z uwzględnieniem słupów sąsiednich). Jednakże w praktyce bardziej przydatna jest metoda eliminacji impedancji falowej słupa Z, lub metoda eliminacji impedancji falowej zarówno słupa Zs, jak i przewodu odgromowego Z1/2 wg schematów obliczeniowych z rys. 10.52. Po 2
uwzględnieniu, że Ls = ls —-, gdzie / jest wysokością słupa, v—prędkością fali prądu is
v
o wartości szczytowej Is, napięcie na izolacji linii U12 wynika z uproszczonej zależności
:d-k)
)
y dt Jmax
(10.91)
przy czym: k — współczynnik sprzężenia wg zależności (10.88).
Przy znanej wytrzymałości izolacji linii, zależność (10.91) stanowić może podstawę wyznaczenia maksymalnej wartości rezystancji Rs, przekroczenie której może być powodem przeskoku na izolacji linii i ewentualnie jej wyłączenia. Prawdopodobieństwo przeskoku może być w przybliżeniu określone na podstawie krzywej rozkładu parametrów prądu piorunowego.
Ogólną charakterystykę i rodzaje przepięć wewnętrznych przedstawiono w tabl. 10.19. Dwie zasadnicze ich grupy odznaczają się różnymi przebiegami czasowymi. Pierwsza, obejmująca przepięcia dorywcze (ziemnozwarciowe, dynamiczne, ferrorezonansowe) ma przebieg sinusoidalny o częstotliwości sieciowej z ewentualnymi odkształceniami. Druga zaś, obejmująca przepięcia łączeniowe (manewrowe i awaryjne) ma zwykle przebieg szybkozmienny tłumiony, zastępowany do celów probierczych udarem o czasie trwania czoła 7j rzędu kilkuset ps i czasie do półszczytu na grzbiecie T2 rzędu kilku tysięcy ps. Najczęściej jest stosowany udar o kształcie TJT2 = 250/2500.
Bardziej szczegółową charakterystykę omawianych przepięć zawierają kolejne tablice. W tablicy 10.20 zestawiono dane odnoszące sic do przepięć dorywczych. Uzupełnienia Wymagają dane dotyczące przepięć ziemnozwarciowych wolnozmiennych. Wartości współczynników ke i ku zależą od reaktancji obwodu dla składowej zgodnej X, i zerowej oraz od rezystancji dla składowej zerowej R0, wg zależności
kv ^ 1A i ku ^ 0,8, gdy Xq ^ 3-ŻT, i Rq ^ Xx °raz (10.92)
ke «: 1,3 i ku < 0,75 gdy X0 « 2Xx i R0 < 0,52f,
S<t to warunki skutecznego uziemienia punktu neutralnego sieci i występowania w niej dużego prądu zwarcia, wystarczającego do zadziałania zabezpieczeń. Przy braku uziemie-