198

Czarnuszka siewna 189

schnięciu rosy, ścinając ziele sierpem lub kosą. Jeżeli z jakichkolwiek powodów zbiór estragonu Si<* opóźni, należy ścinać jedynie miękkie, ułi-stnione górne części pędów. Pozostałe zdrewniałe części łodyg należy ściąć nisko nad' ziemią i usunąć, aby nie przeszkadzały przy następnym sprzęcie.

W pierwszym roku po posadzeniu mamy zwykle jeden sprzęt ziela, w latach następnych 2_:—3 sprzęty.

Plon suchego ziela w pierwszym roku uprawy wynosi 10—13 q/ha, w drugim 15—25 q/ha.

Zebrany surowiec suszy się w suszarni naturalnej unikając przewracania i ostrożnie obchodząc się z suszem, gdyż łatwo się okrusza pozostawiając ogołocone, prawie bezwartościowe łodygi. Można również zebrany surowiec -wiązać w pęczki wieszając je do suszenia w miejscu przewiewnym, lecz zacienionym (strychy, szopy itp.).

Z 4—5 kg świeżego ziela otrzymuje się około 1 kg suszu.

8. Czarnuszka siewna — Nigella sativa L.

Rodzina: Jaskrowate — Ranunculaceae

Czarnuszka siewna jest rośliną jednoroczną, wyrastającą do 40 cm wysokości. Korzeń palowy, bardzo słabo rozgałęziony, do 25 cm długi. Łodyga wzniesiona, w górnej części słabo rozgałęziona. Liście długości 3—5 cm, podwójnie lub potrójnie pierzasto-sieczne, o odcinkach równowąskich, szerszych niż u czarnuszki damasceńskiej. Kwiaty pojedyncze niebieskawe z ciemniejszymi żyłkami, dochodzące do 3 cm średnicy, umieszczone są na wierzchołkach rozgałęzień łodygi (rys. 22?. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Owoc składa się z 3—6 mieszków nasiennych, brodawkowatych, które są zrośnięte nasadami i zakończone długimi dziobkami. W każdym mieszku znajdują się liczne, czarne nasiona.

Surowiec. Surowcem zielarskim są nasiona czarnuszki siewnej — Semen Nigellai^atwae (syn. Semen Cuminis nigri). Nasiona długości do 2 mm, grubości 1 mm, szerokości 1,5 mm, podłużne o trzech ostrych kan-tach, na powierzchni jakby brodawkowane. Zawierają one 5% olejku lotnego oraz 32—35% oleju.

Surowiec ma charakterystyczny silny zapach, smak słodkawy, lekko palący. Nie powinien być zanieczyszczony nasionami czarnuszki damasceńskiej lub czarnuszki polnej.

Zapotrzebowanie na surowiec, jak dotychczas, jest średnie.

Zastosowanie. Nasienie czarnuszki siewnej jest używane głównie jako przyprawa do pieczywa, w niedużych ilościach stosuje się je również w lecznictwie.

Olejek w małych ilościach ma zastosowanie przy wyrobie wódek gatunkowych.