201205101259

II. TECHNOLOGIA, NARZĘDZIA I OBRABIARKI DO NAGNIATANIA

Krążkowanie stopniowych powierzchni walcowych wraz z promieniowymi przejściami, pneumatyczną głowicą trzykrążkową jest tanim i wydajnym procesem obróbkowym. Podczas tego rodzaju obróbki S wymagane jedynie zgrubne ustawienie głowicy w osi wrzeciona. Stosuje się krążki o odpowiednich promieniach zaokrąglenia oraz sprężone powietrze o ciśnieniu 0,4-i-0,7 MPa. Podczas obróbki w strefę nagniata-nia należy doprowadzić obfity strumień oleju CM.

Charakterystykę przykładowych operacji nagniatania, stosowanych głównie w krajowych zakładach przemysłu maszynowego przedstawiono w tabl. 9-2. Wynika z niej, że w obecnym etapie rozpowszechnienia krajowych zastosowań obróbki nagniataniem w technologii walów eksploatuje się przede wszystkim narzędzia z dociskiem sprężystym. Są to najczęściej nagniataki bądź głowice naporowe dwu- lub trzykrąż-kowe, pracujące na uniwersalnych tokarkach. Obrabiarki specjalne do nagniatania firmy Hegenscheidt są stosowane głównie w zagranicznym przemyśle samochodowym do obróbki wykańczającej części silnika, a więc w produkcji masowej. Obrabiarki te umożliwiają obróbkę części, np. trzonów zaworów, półosi i zwrotnic w bardzo krótkim czasie— 4-t-30 s.

Konstrukcje najbardziej typowych nagniataków i głowic wieloelementowych oraz obrabiarek do nagniatania powierzchni walcowych przedstawiono w dalszej części rozdziału.

1. Narzędzia i obrabiarki do krążkowania

Najprostszymi narzędziami do nagniatania powierzchni walcowych sztywnych przedmiotów na tokarkach są jednokrążkowe uniwersalne nagniataki z dociskiem sztywnym (rys. 9-1) lub sprężystym (rys. 9-2). Krążki tego typu nagniataków są ułożyskowane na łożyskach tocznych wg rozwiązań konstrukcyjnych, przedstawionych na rys. 9-1. Nagniataki, stosowane w układach ze sztywnym dociskiem, mocuje się w ima-kach nożowych bezpośrednio za korpus, natomiast nagniataki z dociskiem sprężystym mocuje się śrubami za specjalną część uchwytową korpusu (rys. 9-2).

Spośród narzędzi do krążkowania sprężystego najprostszymi są nagniataki krążkowe imakowe (rys. 9-2). Są one stosowane na uniwersalnych tokarkach kłowych do obróbki gładkościowej i umacniającej sztywnych wałów.

Siła docisku w nagniatakach sprężystych może być wywierana przez sprężyny spiralne (rys. 9-2a) lub talerzowe, hydraulicznie — z użyciem oleju lub hydroplastycznego medium (rys. 9-2b), bądź też pneumatycznie (rys. 9-4).

W przypadku stosowania sprężyn dociskowych nagniataki są wyposażone w odpowiednie wskaźniki ich ugięcia. W układach pneumatycznych i hydraulicznych nagniatak powinien mieć ciśnieniomierz w celu dokładnego ustawiania siły docisku.

W ZSRR opracowano trzy typy znormalizowanych mechanicznych nagniataków krążkowych dla następujących zakresów sił:

RYSUNEK 9-1. Typowo konstrukcje nagniataków do kratkowania z dociskiem sztywnym na tokarkach: a) I b) z dwustronnym zamocowaniem kratka; c) z Jednostronnym zamocowaniem kratka o osi nachylonel pod katem o; d) z zamocowaniem na stoiku, e) z nagnlatajacym pierścieniem łoiyska tocznego

—    I dla siły docisku F =f 2,5-4-5 kN,

—    II dla F = 10-4-20 kN,

—' III dla F = 20-4-40 kN.

Konstrukcję nagniataka imakowego typu 1 przedstawiono na rys. 9-3. Nagniatak składa się z korpusu 3 zamocowanego w imaku narzędziowym tokarki oraz wymiennego zespołu nagniatającego 1 (rys. 9-3b). W korpusie znajduje się stały układ dociskowy, w którym siła jest wywierana przez ściśnięcie sprężyny nakrętką 5. Zespół nagniatający składa się z korpusu i rolki nagniatającej 2, obracającej się wraz z wałkiem w trzech łożyskach tocznych.

Przedstawiony nagniatak stosuje się do gładkościowej obróbki wałów stopniowych wraz z ich promieniowymi przejściami, a także do obróbki powierzchni czołowych, po uprzednim odpowiednim skręceniu imaka tokarki. Podczas pracy ściska się sprężynę nakrętką 5 do wartości ugięcia mniejszej o 1-4-2 mm od wartości odpowiadającej wymaganej sile docisku nagniatania. Ugięcie sprężyny kontroluje się na podzialce 4.