201205101732

II. TECHNOLOGIA. NARZĘDZIA I OBRABIARKI DO NAGNIATANIA 254

nie kulek łożyskowych jako elementów nagniatających pozwala uzyski-wać takie same chropowatości, jak dla krążkowania przy stosowaniu znacznie mniejszych sil docisku. Z tego względu kulkowanie zaleca się wykonywać na obrabiarkach o małej sztywności. Posuwy nagniatania są w takich przypadkach małe (0,3-=-0,05 mm) i dlatego w celu ich zwiększenia należy stosować narzędzia wielokulkowe (np. głowice), które ze względu na równoważący się układ sił nagniatania, umożliwiają także obróbkę przedmiotów o małej sztywności.

TABLICA 8-1. Wpływ sztywności układu OUPN na warunki obróbkowe nagniatania tocznego na tokarkach kłowych (dla stali o twardości 160-1-300 HV, chropowatości R£ = 1.25-r2.5 pm oraz dwóch przejść obróbkowych)

Wznios kłów (mm) przy sztywności układu OUPN	Geometria elementu nagniatającego		Siła docis ku F kN	Posuw dU uzyskania chropowatości *. pm
	Element nagniatający i promień zaokrąglenia mm	szerokość części walcowej ram
normal-! zmniej-ncj | szonej				0,63— l<25‘)	0,32— —0,63	0,16- —032
— | 200	kulka 7,5		1,25	0,3')	0,1?)	0,05*)
200 | 300	krążek pro- 30		1,5	0.6	0,2	0,07
	mieni owy J 50	2	5	1.5	0.5	035
500 I 800	krążek —	4	10	3.0	1.0	0.7
800 1200	z częścią	6	20	6,0	2.0	1,4
1200 —	walcową	12	30	9,0	3,0	—

') Dla chropowatości przed nagniataniem R'_m ■ 2*5—5 (im. ³) Dane orientacyjne wg autora.

W obecnym etapie rozwoju obróbki nagniataniem dobór warunków obróbki można przeprowadzić na podstawie:

—    przybliżonych obliczeń sil i nacisków jednostkowych nagniatania,

—    wyników eksperymentalnych badań materiałów o zbliżonych własnościach,

—    nomogramów uniwersalnych,

—    normatywów specjalistycznych,

—    prób wstępnych.

Stopień rozwoju poszczególnych sposobów nagniatania jest obecnie bardzo zróżnicowany. Dla niektórych sposobów brak jest dostatecznie pewnych zależności matematycznych i nomogramów. W takich przypadkach oraz dla nagniatania z jednoczesnym skrawaniem, które wymaga przede wszystkim toczenia bez narostu, dobór warunków nagniatania należy przeprowadzić na podstawie wstępnych prób w warunkach produkcyjnych.

8.2. Warunki naporowego nagniatania tocznego

Dobór warunków obróbki nagniataniem naporowym zależy głównie od sposobu wywierania docisku elementów nagniatających do obrabianej powierzchni, który może być sprężysty (siłowy) lub sztywny (naprężeniowy).

W pierwszym przypadku podstawowym warunkiem obróbkowym nagniatania jest wartość siły docisku F elementu nagniatającego do przedmiotu.

W drugim natomiast — wartość wcisku nagniatania w, tj. różnica rzeczywistego wymiaru narzędzia nagniatającego i przedmiotu po obróbce poprzedzającej.

Efekty obróbkowe nagniatania statycznego z posuwem wzdłużnym elementu nagniatającego lub przedmiotu zależą od warunków, które zestawiono w tabl. 8-2. Wywierają one określony jakościowy wpływ na prze-

TABLICA 8-2. Jakościowe zależności wpływu technologicznych warunków nagniatania tocznego na efekty obróbki