230,#1

230 OBROBKA PLASTYCZNA Uboraiori_UrT)

Spęczanie nierównomierne może być realizowane na całej wysokości (rys. 6.5b) lub miejscowe (rys. 6.6).

Powstająca podczas spęczania beczkowatoąć oraz jci kształt zalezą , stosunku początkowej wysokości próbki h_p do średnicy początkowej d,, oraz od współczynnika tarcia (i. Przy swobodnym spęczaniu walca nierównomiemość odkształcenia jest tym w iększa, im większy jest stosunek

hp / dp.

Przybliżonym wskaźnikiem nierównomiemość i odkształcenia jest metoda oparta na pomiarze beczkowatości. W metodzie tej miarą jest stosunek objętości wybrzuszenia V_b do objętości całkowitej V_p (ry s. 6.7).

Rys.6.7. Określenie objętości

wybrzuszenia (spęczanie na całej wysokości)

V_r-Vc Vh

(62)

a po przekształceniu

(6.3)

\dr y

Objętość wybrzuszenia V_h zależy od szeregu czy nników jak:

₀ gatunek materiału;

_#    temperatura kucia;

_#    szybkość i rodzaj uderzenia (uderzenia pojedyncze lub seryjne);

_#    smukłość próbki m. - h_p / d_p;

, odkształcenie względne £, .

Na rys. 6.8 przedstawiono zależność pomiędzy V_b / V_p a odkształceniem wzelędnym £* przy różnej smukłości.

Rys.ó.S. Zależność względnej objętości wybrzuszonej części próbki spęczonej V_h/ V„ a odkształceniem względnvm £h

Spęczanie materiału u kształcie prostopadłościanu ujawnia oprócz wybfzuszcnia także, zgodnie /. zasady najmniejszego oporu płynięcia, dążność do zajęcia prze/ odkształcany prostopadłościan zarysu kołowego z czterema wierzchołkami odpowiadającymi pionowym krawędziom materiału wyjściowego (rys. 6.9).

W procesie technologicznym powinny być przestrzegane zasady:

♦    przy spęczaniu przekrojów okrągłych (h_P / dj) < 3;

•    przy spęczaniu prostopadłościanu stosunek wysokość do najmniejszego boku podstawy nie powinna przekraczać 3,5.