238

Kolendra sieuma 229

umieszczone są na szczytach rozgałęzień łodygi. Kolendra kwitnie nierównomiernie. Najpierw zakwitają baldachy środkowe, potem stopniowo na bocznych rozgałęzieniach. Okres kwitnienia trwa około 25 dni (w lipcu), okres dojrzewania owoców — około 14 dni (w sierpniu).

Świeże ziele i niedojrzałe owoce mają nieprzyjemny zapach pluskwia-ny. Młode owoce kolendry są gładkie, kuliste, zielone, przed dojrzewaniem przybierają barwę żółtawą z odcieniem różowawym, po dojrzeniu zaś są suche, -słomkowobrunatne, szarzejące pod wpływem wilgoci. Owoc zwany pospolicie nasieniem stanowi kulista rozłupka średnicy od 3 do 5 mm (rys. 39 d), złożona z dwóch półkulistych niełupek, ściśle do siebie przylegających. Każda niełupka ma dwa przewody olejkowe na stronie stycznej. W czasie dojrzewania owoce nabierają swoistego, aromatycznego zapachu i smaku.

Surowiec. Surowcem są suche owoce kolendry — Fr. Coriandri FP III. Są one kuliste, zwykle nie rozpadnięte na niełupki, średnicy do 3 lub 5 mm, zależnie od uprawianej odmiany.

Powierzchnia owocu jest lśniąca, wyraźnie żeberkowana. Są dwa typy żeberek: jedne o prostym przebiegu, drugie — o falistym. Barwa owocu jasnobrunatna, smak korzenny, zapach swoisty, -aromatyczny.

Surowiec zawiera: związków azotowych do 11%, olejku lotnego co najmniej 0,8%, oleju 9%. Powinien być dobrze oczyszczony. Nie może zawierać owoców pokruszonych i rozpadniętych (dopuszcza się do 7% owoców-niełupek); musi być dobrze wysuszony, o wilgotności nie większej niż 10%. Zapotrzebowanie na surowiec jest bardzo duże.

Zastosowanie. W lecznictwie kolendra ma stosunkowo nieduże znaczenie. W małych ilościach używana jest w mieszankach jako środek Wia-tropędny i przeciwskurczowy. Szersze zastosowanie ma w przemyśle spożywczym, j ako przyprawa przy wyrobie konserw mięsnych i pierników.

Olejek kolendrowy —* Oleum Cońand?'i FP III otrzymuje się przez destylację z parą wodną zmiażdżonych owoców. Jest to ciecz bezbarwna lub jasnożółtawa o charakterystycznym przyjemnym zapachu. Ma duże zastosowanie, zwłaszcza w przemyśle spożywczym, perfumeryjnym, kosmetycznym i mydlarskim. Olejek kolendrowy jest produktem wyjściowym dla otrzymania niektórych zapachów, jak np.: cytrynowy, bergamo-towy, konwaliowy, różany i fiołkowy, poza tym jest cennym utrwalaczem zapachów. Według próbnych badań, przeprowadzonych w skali półtech-nicznej przez F. Kaczmarka z odmianą Kolendry Plewiskiej, wyparki pozostałe po oddestylowaniu olejku zawierały w suchej masie około 12% białka i około 15% oleju, który może mieć zastosowanie w przemyśle tekstylnym, poligraficznym i mydlarskim.

Należy również zwrócić uwagę na pektyny, których wartość w owocach kolendry ma wynosić do 17%.