248

248

długości musi być poprzedzona znakiem rozwinięcia (tabl. 7.7). Linia wymiarowa jest tutaj urwana poza rzutem i zakończona tylko jednym grotem, ponieważ drugi koniec wielkości wymiarowanej nie leży na kierunku linii wymiarowej.

Długość rozwinięcia (rys. 7.18) dość często jest wymiarem pomocniczym.

Wymiar pomocniczy jest wymiarem rysunkowym podanym w celach orientacyjnych. Jego liczbę wymiarową ze wszelkimi znakami wymiarowymi umieszcza się w nawiasach okrągłych (tabl. 7.7).

Zapis ten stosuje się wówczas, gdy już przyjęty układ wymiarów jest jednoznaczny, niesprzeczny i zupełny, a dodatkowy wymiar może ułatwić pewne czynności związane z wykonaniem przedmiotu, np. przygotowaniem materiału itp.

Zaleca się, aby wymiary pomocnicze były stosowane w jak najmniejszym zakresie zapisu konstrukcji.

Wielokąty foremne o parzystej liczbie boków wymiaruje się przez podanie odległości między przeciwległymi bokami, nazywanej popularnie "wymiarem pod klucz” z uwagi na to, że figury te są charakterystycznym zarysem łbów śrub i nakrętek (tabl. 5.4).

	□ 20
	1
	1 ' . .

o 20

f)

Rys. 7.19. Wymiarowanie wielokątów foremnych o parzystej liczbie boków: a) zapis układów wymiarów kwadratu, b,c) zapis wymiarów podstawy kwadratowej graniastosłupa, d) zapis wymiaru sześciokąta foremnego, e,f) zapis wymiaru podstawy sześciokątnej graniastosłupa

6-t 18

Liczbę wymiarową boku kwadratu, poprzedzoną znakiem □ „kwadratu” (tabl. 7.7), można podać bezpośrednio nad linią wymiarową (rys. 7.19a, bj lub nad półką linii odniesienia, gdy płaszczyzna rzutu nie jest prostopadła (równoległa) do boków kwadratu (rys. 7.19c).