255 2

Dekoracje z roślin doniczkowych

•    higrofity - rozwijają się najlepiej w siedlisku prawie stale zasobnym w wodę, np. knieć błotna, papirus, zawilec gajowy;

•    terofity - rosną tylko w okresach obfitujących w wodę, a na czas suszy zapadają w stan życia utajonego, np. mchy, porosty, niektóre paprocie i widliczki;

•    sukulenty - mają zdolność gromadzenia wody w liściach, pędach, korzeniach i korzystają z niej w okresie suszy, np. rojnik, kaktus, agawa;

•    kserofity - występują w siedliskach suchych, odznaczają się wieloma przystosowaniami ksero-morficznymi, tj. tkanką korkową, występowaniem cierni oraz liści i pędów pokrytych kutnerem lub warstwą wosku, np. czyściec, artemisja, sumak.

Zapotrzebowanie na wodę i jej zużycie w procesie wzrostu i rozwoju jest zróżnicowane. Stosunkowo niewiele wody zużywa roślina podczas fotosyntezy, syntezy białek i tłuszczów (na 1 g wytworzonej suchej masy organicznej potrzeba mniej niż 1 g wody). Więcej wody jest niezbędne do nasycenia protoplastu i ścian komórkowych, od tego zależy turgor komórek. Największe zużycie wody następuje podczas transpiracji, której intensywność zależy od temperatury i wilgotności otoczenia, powierzchni parującej, ruchu powietrza. (Są takie rośliny, u których wytworzeniu 1 g suchej masy towarzyszy wyparowanie nawet 2000 g wody.)

Pielęgnacja roślin doniczkowych polega m.in. na dostarczeniu roślinom odpowiedniej ilości wody we właściwym czasie i we właściwy sposób. Nie wolno dopuścić do zbyt dużego i za długo trwającego niedoboru wody, ponieważ następuje wówczas zachwianie bilansu wodnego i tzw. deficyt wody w roślinie, czego objawem jest więdnięcie. Dzieje się tak bardzo często latem przy wysokiej temperaturze powietrza i silnym wietrze; nawet gdy gleba w pojemniku jest mokra, roślina nie nadąża pobierać wody korzeniami transpiracja przewyższa więc absorpcję wody. Może to prowadzić do zasychania młodych pędów, zrzucania liści i kwiatów, a po przekroczeniu deficytu letalnego, następuje śmierć rośliny. Szkodliwe działanie ma także nadmierne podlewanie. Większość roślin preferuje podłoża dość luźne i przepuszczalne, lekko wilgotne; ważne jest, aby pozostały w nich puste przestrzenie, z których korzenie mogą czerpać tlen do oddychania. Gdy wypełni się wodą wszystkie pory w podłożu, korzenie gniją, a część nadziemna więdnie. Dzieję się tak, gdyż zniszczone korzenie nie mogą pobierać i transportować wody do pędu. Rozwijają się ponadto czynniki chorobotwórcze (grzyby i bakterie), atakujące najpierw korzenie, a potem, przez wiązki przewodzące, pęd. Aby ustrzec roślinę przed zalaniem, należy przede wszystkim zachować możliwość kontroli wilgotności podłoża, a więc nie umieszczać roślin w miejscach trudno dostępnych, np. zbyt wysoko. Roślinę „przesuszoną” należy podlewać stopniowo, małymi porcjami wody (żeby jej nie „utopić”), a drenaż stosować zarówno w doniczkach z otworem odpływowym, jak i w osłonkach, w celu umożliwienia wypłynięcia nadmiaru wody z bryły korzeniowej; jeśli doniczka jest w osłonce, dobrze jest pozostawić pod otworem odpływowym puste miejsce na nadmiar wody. Rośliny trzeba podlewać bardzo umiejętnie. Nie można określić jednej „dyżurnej” częstotliwości podlewania - zależy ona od pory roku, ilości światła, temperatury i wilgotności otoczenia. Najlepszym sposobem jest sprawdzanie (przez dotyk) stanu wilgotności podłoża. Należy także znać biologię roślin i nie zapominać, że w pewnym momencie przechodzą one w stan spoczynku (u większości gatunków okres ten przypada zimą) i wtedy ogranicza się podlewanie do minimum. Gdy nalewa się wodę do doniczki, dobrze jest poczekać, aż wypłynie jej nadmiar do podstawki lub osłonki, a następnie wylać go. Niektórym roślinom, np. fiołkom alpejskim, kaktusom, skrętnikom, fiołkom afrykańskim, wodę najlepiej wlewać do podstawek, a po 30 minutach wylać to, czego nie pobrały korzenie (ważne, żeby doniczka nie stała w wodzie). Jeżeli zdarzy się „przelać” roślinę i ziemia jest zbyt mokra, można ustawić doniczkę na grubej warstwie ligniny lub papierowego ręcznika, a gdy nasiąknie, wymienić go na suchy (kilkakrotnie) albo (w ostateczności) przesadzić kwiaty do nowego

261

ABC Florystyki