257 2

248

Rośliny uprawne

gnicie kłączy oraz dają surowiec pomarszczony, ciemny, o niskiej zawartości i gorszej jakości olejku. Pod uprawą należy wybierać miejsca wyżej położone oraz skłony południowe lub południowo-zachodnie. We Włoszech uprawia się kosaciec na wysokości około 650 m nad poziom morza. Rola musi być zupełnie czysta, wolna zwłaszcza od perzu i innych chwastów rozłogowych.

Uprawa roli i nawożenie. Przy zakładaniu plantacji, w drugiej połowie lata, przed sadzeniem daje się średnio głęboką orkę, następnie pole wałuje się w celu przyśpieszenia osiadania ziemi. Przy wiosennym wysadzaniu kłączy daje się średnio głęboką orkę przedzimową, wiosną zaś przed sadzeniem — włókę, następnie brony.

Kosaciec nie znosi świeżego obornika; uprawia się go zwykle w drugim roku po okopowych na pełnym oborniku.

Na glebie żyznej nie wymaga nawożenia mineralnego, na glebach słabszych stosuje się umiarkowane dawki nawozów mineralnych z przewagą potasowych. Na glebach ubogich w wapń należy przed założeniem plantacji zwapnować pole.

Rozmnażanie. Kosaciec rozmnaża się wyłącznie z kłączy. Rozmnażanie z'nasion nie jest stosowane, gdyż jest kosztowne, daje rośliny niejednolite i później plonujące.

Sadzonki przygotowuje się zazwyczaj w czasie wykopywania kłączy. Oddziela się wierzchołkową część kłącza posiadającą liście oraz korzenie. Liście obcina się na wysokości około 10 cm, przycina się również zbyt długie korzenie. W ten sposób przygotowane sadzonki nadają się do wysadzenia w pole.

Zakładanie plantacji. Najlepszą porą wysadzania sadzonek jest druga połowa lata do końca sierpnia; można również sadzić wczesną wiosną przed rozpoczęciem wegetacji. Sadzi się pod motykę, na większych powierzchniach pod pług w co drugą skibę. Kłącze powinno być przykryte 2—3-centymetrową warstwą ziemi. Przeciętna rozstawa w polu 40X20 cm, przy tym na 1 ha potrzeba około 125 tysięcy sadzonek.

Pielęgnowanie plantacji polega na częstym spulchnianiu powierzchni i usuwaniu chwastów. Jesienią pierwszego roku po wysadzeniu oraz wczesną wiosną każdego następnego roku należy obejść plantację i przykryć ziemią kłącza znajdujące się na powierzchni. W okresie kwitnienia (maj — czerwiec) należy usuwać pojawiające się pędy kwiatowe, co wpływa dodatnio na plon kłączy.

W drugim roku po posadzeniu, zwłaszcza na glebach słabszych, wskazane jest zasilenie plantacji kompostem.

Sprzęt suszenie, przechowywanie. Sprzęt kłączy należy przeprowadzić po dwóch, najdalej po trzech latach istnienia plantacji. Doświadczenia radzieckie wykazały, że kłącza dwuletnie dają 40°/q suchej masy, natomiast