27 3

Sekwencja sygnałowa dla poli(A), jak i region bogaty w GU są miejscami wiązania wieloskładnikowych kompleksów białkowych, którymi są: czynnik specyficzności cięcia i poliadenylacji ( CPSF ) i czynnik stymulacji cięcia ( CstF ). Aby nastąpiła poliadenylacja, z przyłączonymi wyżej wymienionymi czynnikami musi wiązać się polimeraza poli(A) i co najmniej dwa czynniki białkowe.

CPSF oddziałuje z TFIID i jest pozyskiwany do kompleksu polimerazy w czasie stadium inicjacji transkrypcji, przemieszczając się wraz z polimeraza RNA II, wzdłuż matrycy. CPSF ma zdolność wiązania się z sekwencją sygnałową dla poli(A) natychmiast po jej powstaniu w trakcie transkrypcji, zapoczątkowując reakcję poliadenylacji. Transkrypcja zatrzymuje się wkrótce po pojawieniu się w RNA sekwencji sygnałowej dla poli(A).

12. Polimerazy RNA - charakterystyka, czynniki transkrypcyjne

Polimeraza poli(A) - enzym przyłączający ogon poli(A) do końca 3’ eukariotycznego mRNA Polimeraza RNA - enzym syntetyzujący RNA na matrycy DNA lub RNA

Polimeraza RNA I - eukariotyczna polimeraza RNA, transkrybuje geny rybosomowe (rRNA) -28S, 58S, 18S.

Polimeraza RNA II - eukariotyczna polimeraza RNA, transkrybuje geny kodujące białka i snRNA oraz mikro-RNA (miRNA)

Polimeraza RNA III - eukariotyczna polimeraza RNA, transkrybuje geny kodujące tRNA i inne krótkie geny (5s rRNA, U 6 snRNA, snoRNA)

Polimeraza RNA niezależna od matrycy - enzym, który syntetyzuje RNA nie korzystając z matrycy

Polimeraza RNA zależna od DNA - enzym syntetyzujący RNA na matrycy DNA

Polimeraza RNA zależna od RNA - enzym, który syntetyzuje kopię RNA na matrycy RNA ( u roślin, wirusów)

Dwa sposoby wiązania się polimeraz RNA z promotorem:

•    Polimeraza RNA bezpośrednio łączy się z promotorem - u bakterii

•    Białka wiążące DNA łączą się z DNA, tworząc „platformę”, z którą wiąże się polimeraza RNA - u archeonów i eukariontów

Funkcje podstawowych czynników transkrypcyjnych (GTF) człowieka:

• TFU A, który wiąże się z TBP i stabilizuje jego wiązanie z DNA;

• TFIIB, który wiąże się z TBP i stabilizuje jego wiązanie z DNA, niezbędny do przyłączenia się polimerazy RNA II do kompleksu preinicjacyjnego;

•    TFIID (kompleks zawierający białko TBP (ang. TATA-box binding protein) i białka TAF (ang. TBP-associated factors), wiąże się z DNA, od niego rozpoczyna się składanie kompleksu preinicjacyjnego;

•    TFIIE, który wpływa na aktywność helikazy i kinazy TFIIH, jest niezbędny do przejścia transkrypcji w fazę ełongacji.

27