28 29

28 RO/D/IĄl*

Pewne wartości, jak godność osoby, wolność, sprawiedliwość są bowiem * ceptowane powszechnie; różnice pojawiają się na poziomie ich interpretacji.

W tym momencie wszakże pada argument, że dziennikarzowi do efekty nej pracy wystarczy dobre przygotowanie warsztatowe oraz znajomość pi a Jakiekolwiek dodatkowe regulacje są nie tylko nieprzydatne, ale i ogranie wolność dziennikarzy. Wolność mediów i dziennikarstwa jest wartością w szą niż odpowiedzialność.

Jak widać z przytoczonych cytatów, odrzucenie etyki dziennikarskiej c/y i wątpliwości co do możliwości (albo sensowności) jej istnienia, mają różne f dla. Nie oznaczają w żadnym wypadku tego, że dziennikarstwo uznaje się za p fesję bez etyki.

Odrzucenie etyki dziennikarskiej jako niepotrzebnego w profesji dzlcm karskiej balastu jest niebezpieczne i szkodliwe tylko wtedy, jeśli odrzum w ogóle problematykę etyczną związaną z zawodem. Można natomiast bron stanowiska, że nie istnieje etyka dziennikarska, lecz etyka dziennikarzy I etyka dziennikarstwa.

Te nieporozumienia wynikają przede wszystkim z niefortunnego oku nia „etyka dziennikarska”. Jest ono jednak mocno zakorzenione w tradycji,»l» - jak twierdzi wielu znawców przedmiotu - należy mówić o etyce dziennik.11 # Analogicznie o etyce lekarzy czy prawników, a nie lekarskiej czy prawnicze)

Uściślenia terminologiczne są bardzo ważne, chodzi jednak o to, by nie minowały istoty jakiejkolwiek etyki. Na pewno nie jest nią spór o nazwę. Mo uznać, że wystarczy pewien konsens co do najbardziej podstawowych zasad, klaracja wiary w pewne wartości⁵³.

Kontestując etykę dziennikarską, nie można jednak zaprzeczać, że wl dziennikarskich problemów profesjonalnych ma także aspekt etyczny. Prz.ytat ne wyżej schlebianie skinom poprzez udawanie antysemityzmu w myśl zasady, cel uświęca środki, nie jest etycznie neutralne. Można wprawdzie uważać, >e pil bierny etyczne w dziennikarstwie są nieistotne i nie warto się nimi ani zajmow ani przejmować. Można tych problemów nie dostrzegać, ale przez to pr/e ich nie unieważniamy. One mają wymiar etyczny obiektywnie.

Niedostrzeganie problemów etycznych w dziennikarstwie może ml dwojakie przyczyny. Po pierwsze, można cierpieć na „aksjologiczną %l* j" tę” (na przykład nie wszyscy uznają za coś złego ściąganie na egzaminu Wrażliwość etyczna różnych ludzi jest różna. Są ludzie, którzy mimo rań, pewnych rzeczy po prostu nie czują i nie rozumieją. Nie wszysiy pu cięż potrafią zrozumieć rachunek całkowy albo twierdzenia limitacyjne t fizykę kwantową i nikogo to ani nie dziwi, ani nie oburza. Po drugie, nm na jednak nie chcieć widzieć. O ile w drugim przypadku zła wola Jcnl • w

” A. Anzcnbacher, Wprowadzenie do filozofii, tłum.). Zychowicz, Wydawnictwo WAM, KntV 2003. s. 339-341.

»l< •• lylr w przypadku „aksjologicznej ślepoty” trudno w ogóle mówić | woli

I* h II o Mozołom znany jest doskonale od dawna dylemat: czy lepiej być czło-(ffh mądrym, świadomym złożoności świata, czy też prostaczkiem bez pro-">ł -*wó) sposób bardzo szczęśliwym. Szczegółowo analizował to w swoim ItyłH .bl» Ir „() wolności” angielski filozof John Stuart Mili (1806-1873). Bar-■tpllwr /.c dziennikarzom, którzy nie umieją lub nie chcą dostrzec etyczne-Ihiii swej pracy, łatwiej żyć. Ale łatwość nie jest miernikiem słuszności.

• M popularne są dwa inne podejścia do problemu potrzeby etyki dzien-•błHi <•.» one podobne do siebie, ale w założeniach teoretycznych nieco się

hł|< pierwszego z nich umiejętności profesjonalne dziennikarza to hm*. I warsztatowe, techniczne, wzbogacone o wiedzę na temat tego, .bit uolkar/. przygotowuje publikację. Etyka zawodowa jest nadbu-»m wartościach profesjonalnych. Takie właśnie ujęcie prezentują re-# vtow»iitcj wcześniej pracy opolskich mediach po 1989 roku. Wydani naltiiłtlnc i dość powszechnie akceptowane przez tych dziennikarzy, lMhu|.) swoją pracę, przynajmniej w jakimś stopniu, jako misję.

"*•'•11 /y się / pojęciem powołania. W. Jacger podkreśla różnice po-(ilościami fachowymi (techne) a powołaniem i zauważa, że zakres Hflto się z tradycji chrześcijańskiej pojęcia powołanie jest znacznie szer-IbtoHM-ł I tego pojęcia techne

I«*M diuglego stanowiska etyka jest organicznie wpisana w profesję I tak )nk i warsztat dziennikarski jest organicznie weń wpisany.

dziennikarz nieuwzględniający w swej pracy norm etycznych nie •»!•••• dlMą I )/iennikarstwo jest profesją nierozerwalnie związaną z etyką. m||I lo Paweł Kwiatkowski:

Ifil 01* <• h tuwoiłów, których wykonywanie na każdym kroku rodzi pytania natu-■ I lita daleko Idące konsekwencje etyczne - ksiądz, lekarz, sędzia... Efekty pra-(iiihi hmlast wywierają wpływ na bardzo wielu ludzi; mogą pozbawić pra-w U"" i lub /" y najmniej nadwątlić jej kondycję, mogą wreszcie sprawić ból lub K "at tak wielu ludzi opiera swe decyzje na informacjach zaczerpniętych I ftli d lennlkar ach spoczywa olbrzymia odpowiedzialność za słowo. Odpowie-M Mom* la, 'e etyka jest wręcz terminem warsztatowym, każda bowiem czynność •••!•»*# mleć zmuzenie etyczne”.

IM ¥i • pot ł w której etyka nie jest popularna. Ale i kilkadziesiąt lat temu t -i. "tbł M. al od tych wartości, które nie miały bezpośredniego związku Mil)ml piaklyt/nymi korzyściami. Wielki socjolog Max Weber nażyli Midi 11 rlowo racjonalnymi.

hudeln • IMV.

hndtlfblontwo Apokalipsa O etyce dziennikarskiej, Kebis, Poznań 2003, s. 42.