2tom115

5. MASZYNY ELEKTRYCZNE 232

15 s w przypadku maszyn o mocy do 1000 kW (kV A), a dla maszyn większych — nie krótszy niż 60 s.

Według wymagań PEUE [5.29] rezystancja izolacji silników elektrycznych zmierzona po 60 s od chwili rozpoczęcia pomiaru nie powinna być mniejsza niż:

—    1 MO na 1 kV napięcia znamionowego w temperaturze 75°C dla silników o mocy większej niż 250 k W oraz silników o napięciu znamionowym powyżej 1 kV bez względu na wartość mocy;

—    5 MQ w temperaturze 20°C lub wyższej dla pozostałych silników;

—    0,5 Mśł w temperaturze 75°C dla uzwojeń wzbudzających silników synchronicznych.

5.1.8. Wytrzymałość mechaniczna przy zwiększonej prędkości obrotowej

Maszyny elektryczne są poddawane w zakładzie produkcyjnym próbie wytrzymałości mechanicznej w ciągu 2 min przy zwiększonej prędkości obrotowej jak podano w tabl. 5.14.

Tablica 5.14. Zwiększona prędkość obrotowa podczas próby wytrzymałości mechanicznej maszyn elektrycznych, wg PN-IEC 34-1

Lp.	Rodzaj maszyny	Zwiększona prędkość obrotowa
t-	Wszystkie maszyny z wyjątkiem podanych w lp. 2...4	1.2n„
2.	Silniki prądu stałego bocznikowe, obcowzbudzone, o wzbudzeniu mieszanym i zakresie regulacji nie większym od 35%	większe z podanych wartości 1.2%, 1,15%
3.	a)    Silniki o wzbudzeniu mieszanym i zakresie regulacji większym od 35% b)    Silniki szeregowe prądu stałego i przemiennego c)    Silniki uniwersalne	1,1, największej dopuszczalnej prędkości obrotowej
4.	Prądnice napędzane turbinami wodnymi oraz maszyny pomocnicze bezpośrednio połączone elektrycznie lub mechanicznie. Maszyny, które w pewnych przypadkach mogą być napędzane urządzeniami obciążającymi	największa prędkość rozbiegu, lecz nie mniej niż. 1,2%
Oznaczenia: nN — największa znamionowa prędkość obrotowa, n0 — prędkość obrotowa odpowiadająca biegowi jałowemu.

5.1.9. Przeciążałność maszyn elektrycznych

5.I.9.I. Krótkotrwałe przeciążenie prądem

Przeciążałność prądem maszyn wirujących jest wymagana w celu ich wzajemnego dostosowania z urządzeniami sterującymi oraz zabezpieczającymi. Według normy PN-IEC 34-1 maszyny powinny wytrzymywać następujące przeciążenia prądem:

a)    Prądnice prądu przemiennego o mocy:

—    nie większej niż 1200 MV • A: 1,5 I_N w czasie co najmniej 30 s;

—    większej niż 1200 MV-A: 1,5 I_N w czasie uzgodnionym nie krótszym niż 15 s.

b)    Silniki prądu przemiennego (z wyjątkiem silników komutatorowych) o mocy nie większej niż 315 kW i o napięciu nie większym niż 1 kV: 1,5 I_N w czasie co najmniej 2 min.

Nie określa się wymagań co do przeciążalności prądem silników o mocy większej niż 315 kW i wszystkich silników jednofazowych.

c)    Maszyny komutatorowe powinny wytrzymywać przeciążenie prądem 1,5 /„• przy:

1) prędkości obrotowej:

— znamionowej dla prądnicy prądu stałego

—    największej odpowiadającej pełnemu wzbudzeniu dla silników prądu stałego oraz przemiennego;

2)    napięciu twornika odpowiednim do określonej prędkości obrotowej;

3)    czasie trwania:

—    45 s w maszynach, w których moc znamionowa podzielona przez znamionową

kW-min

prędkość obrotową jest nie większa niż 1----

obr

—    30 s w maszynach, w których moc znamionowa podzielona przez prędkość

kW-min

znamionową jest większa niż 1-.

obr

5.I.9.2. Chwilowe przeciążenie momentem obrotowym silników

Silniki indukcyjne wielofazowe oraz silniki prądu stałego przy napięciu znamionowym i znamionowej częstotliwości powinny wytrzymywać w ciągu 15 s bez zatrzymania i nagłej zmiany prędkości obrotowej przeciążenie momentem równym 1,6 momentu znamionowego.

Silniki indukcyjne specjalne zaprojektowane tak, aby ich prąd rozruchowy był mniejszy od 4,5-krotnej wartości prądu znamionowego (silniki dwuklatkowe i głęboko-żłobkowe) mogą mieć obniżoną przeciążałność do wartości 1,5 momentu znamionowego.

Silniki synchroniczne wielofazowe przy zasilaniu napięciem znamionowym i znamionowej częstotliwości oraz przy wzbudzeniu znamionowym powinny wytrzymać w ciągu 15 s bez utraty synchronizmu przeciążenie momentem:

—    1,5 momentu znamionowego dla silników z wydatnymi biegunami;

—    1,35 momentu znamionowego dla silników z wirnikiem cylindrycznym oraz silników indukcyjnych synchronizowanych.

5.1.10. Drgania mechaniczne i zjawiska akustyczne w maszynach elektrycznych

5.1.10.1. Drgania mechaniczne maszyn elektrycznych

Najczęstszą przyczyną nadmiernych drgań maszyny elektrycznej jest niedostateczne wyważenie wirnika, nieprawidłowy montaż, niewłaściwy dobór lub uszkodzenie łożysk, niewspółosiowe sprzęgnięcie maszyny lub wady sprzęgła. Ponadto przyczyną drgań są promieniowe i styczne siły magnetyczne, a także błędy w połączeniu lub uszkodzenia uzwojeń stojana lub wirnika.

Za podstawę do oceny poziomu drgań przyjmuje się wartość skuteczną* prędkości drgań wyrażoną zależnością wg PN-88/E-06714

(5.5)

w której: v(t) — chwilowa prędkość drgań, mm/s; T— okres drgań, s.

W przypadku drgań odkształconych o harmonicznych amplitudach prędkości v_a, (i = 1,2... n), skuteczna wartość prędkości drgań jest określona wzorem

(5.6)

Zgodnie z normą PN-88/E-06714 wartość skuteczną prędkości drgań oznaczono zaś amplitudę u₄