2tom117

5. MASZYNY ELEKTRYCZNE 236

Tablica 5.18. Dopuszczalny skorygowany poziom dźwięku L^ (A) maszyn elektrycznych klasy akustycznej 1 o stopniu ochrony JP2X, wg PN-81/E-06019

Moc znamionowa maszyny kW (kV • A)		Ldl (A), db (A) dla prędkości obrotowej maszyny, obr/min
ponad	do	ponad 600 do 900	ponad 900 do 1320	ponad 1320 do 1900	ponad 1900 do 2350	ponad 2350 do 3150	ponad 3150 do 3750
	1,1	64	67	69	72	75	78
1,1	2.2	65	68	71	75	78	81
2,2	5.5	68	71	75	78	81	84
5,5	11	72	75	78	81	84	87
11	22	75	78	81	83	87	90
22	37	78	81	83	85	88	92
37	55	79	83	86	88	90	93
55	110	82	85	88	90	92	96
110	220	85	87	90	93	95	98
220	400	86	90	92	94	95	96
400	630	88	92	94	95	96	98
630	1000	90	93	95	96	97	99

5.1.11. Zakłócenia radioelektryczne wywołane przez maszyny elektryczne

Maszyny elektryczne mogą być źródłem zakłóceń radioelektrycznych wielkiej częstotliwości. Ujawniają sic one w postaci trzasków lub ciągłego szumu zniekształcającego odbiór radiowy i obraz telewizyjny. Przyczynami tych zakłóceń mogą być iskrzenia szczotek na komutatorze lub pierścieniach ślizgowych, gwałtowne zmiany prądu w obwodach komutujących, a także iskrzenia na stykach wyłączników uzwojenia rozruchowego w silnikach jednofazowych. Istotny wpływ na poziom generowanych zakłóceń ma dokładność wykonania mechanicznego zespołu komutator-szczotki, dobór gatunku szczotek oraz ich stan w warunkach eksploatacji (wibracje szczotek, luzy w obsadach trzymadła szczotkowego, niecentryczność komutatora). Zakłócenia te są szczególnie uciążliwe, gdy występują w maszynach używanych w sprzęcie powszechnego użytku i sprzęcie gospodarstwa domowego.

Dopuszczalne poziomy zakłóceń przy częstotliwości do 30 MHz określa się dopuszczalną wartością napięcia zakłóceń, zaś przy częstotliwości większej niż 30 MHz — dopuszczalną wartością natężenia pola zakłóceń w odległości pomiarowej 3 m (rys. 5.3).

Do ograniczenia poziomu zakłóceń w maszynach prądu stałego stosuje się filtry przeciwzakłóceniowe w postaci kondensatorów umieszczonych na urządzeniu szczotkowym. Obniżenie poziomu zakłóceń można również uzyskać przez podzielenie i symet-

Rys. 5.3. Dopuszczalny poziom zakłóceń radioelektrycznych: a) napięcie zakłóceń; b) natężenie pola zakłóceń w odległości pomiarowej 3 m (wg normy PN-70/E-06018)

ryzację uzwojeń biegunów komutacyjnych względem układu szczotkowego. W silnikach szeregowych malej mocy stosowanych w sprzęcie powszechnego użytku dzieli się i symetryzuje uzwojenie wzbudzające oraz stosuje się przeciwzakłóceniowe kondensatory szerokopasmowe. W celu obniżenia poziomu zakłóceń w zakresie fal długich wykorzystuje się czasami filtry dławikowo-pojemnościowc na wejściu do silnika.

Filtry przeciwzakłóceniowe zainstalowane w maszynie nie powinny zmniejszać wytrzymałości elektrycznej maszyny. Należy je tak dobrać, aby łącznic z maszyną spełniały wymagania normy PN-75/E-08003 w zakresie ochrony przeciwporażeniowej.

5.1.12. Szczotki do maszyn elektrycznych

Szczotki do maszyn elektrycznych mają różne właściwości zależne od cech fizycznych zastosowanych materiałów szczotkowych (tabl. 5.19). Wymiary' szczotek, gniazd trzy-

Tablica 5.19. Właściwości materiałow e i eksploatacyjne niektórych gatunków szczotek produkcji Fabryki Electrocarbon — Tarnowskie Góry

Gatunek szczotek	Oznaczenie szczotek	!| ^ ii o . r; 5 -3 O 2 g* Ono.	Maksymalna prędkość obwodowa, m/s	Docisk jednostkowy, N/cm^2	0 6 U £ s o ĆJ C4 3.	j= co ij r co js ©Ci f- 5i	Spadek napięcia na zestyku jednej pary szczotek, V	Maksymalny współczynnik tarcia
	M87	20	20	1,75	0,04 + 0.09	7-14	0,2-0.4	0,20
o s:	M83	20	20	1,75	0,06+0,18	10-21	0,2+0,4	0223
o	M7R	20	20	2,0	0.05-0.1	10-19	0,2-0,4	0.20
	M6S	18	20	2,0	0.60+1,5	14 + 27	0,8 -1,4	0,24
U) o	M50	15	25	2,0	2,1+5.3	17-30	1.2 +1,9	0.23
2	M48	15	25	2.0	1,4+8,5	14-30	1,1 -1,9	0.23
s	M47	15	15	2,0	1,6-8,7	15-25	1,0+1,8	0,25
	M25	15	20	2,0	4,5+10	15-30	1,5 + 22	0,25
	El 3	12	40	2,2	10+16	17 + 31	1,7 + 25	0,23
	E17	10	25	2.0	15 + 22	22-38	2.4+ 3,0	0,20
	E22	10	25	2,2	15-28	35 + 50	2,0 -2,6	0,22
	E28	10	40	22	22 + 35	43 + 60	1,9+2,8	0,24
o	E30	10	40	2,2	28-42	38-60	1,9 + 27	0,23
%	E35	10	40	2,2	32+48	3 i- Vl rr	2,0+28	0,24
	EG 12	10	50	1,8	15-35	62	1.4 + 24	0,15
C?	F.G14	9.5	50	2,1	28 + 56	69	1,4-2,4	0,12
h	EG 16	11	60	1,4	30 + 65	44	1,4-2.4	0,15
jo	F.G109	10	50	2.1	28 + 56	73	24 + 3,6	0,10
	EG116	11	50	2,1	59	61	2,4-3.6	0,10
	EG251	9,5	50	2,1	40-75	59	24 + 3,6	0,1+0,15
	EG224	9.5	50	2,1	35+65	65	1.4 -2,4	0,1+0,15
	EG260	10	30	1,8	12	35	1,4-2.4	0,1-0,15
	EG300	12	50	1,8	40	60	265	02
	G12	11	25	2,2	9 + 15	18+33	1,8+22	0,23
o 5	G20	11	25	22	17-26	20-34	1,9 + 23	0.25
o	G300S	10	15	2,0	140 - 400	14 + 32	3,15	0,25
93	GI8	12	30	2,0	250	—	20	0.3
0	HM6R	10	60	1,4	12+30,5	12	1,4 + 24	0,2
	LFC557	6 — 10	75	1,5 -s-1,8	13,5	18	265	0.2
Ó o	PM 50	6,5	25	2,1	125-225	27	2,4 — 3,6	0,2
' i	PM70D	4	20	2.1	560 +1200	45	2,4-3,6	0.2
	RH94	5	20	3,5	500	75	25	0,4
£ Sb	9019	8	—	3-4	1000 - 4500	25-50	—	—
	9072	8	—	2,5 -3.5	1250-4500	15-35	—	—